Zeki Velidi Togan; İlmi Hayatı Eserleri Siyasi Faaliyetleri Hatıralar

ZEKİ VELİDİ TOGAN (İLMİ HAYATI ESERLERİ SİYASİ FAALİYETLERİ HATIRALAR) Zeki Bey, fazla dalkavukluk sevmediğimi bilirsiniz; samimî olarak diyorum ki sizin bu eseriniz [Türk ve Tatar Tarihi] cidden bir hazinedir. YUSUF AKÇURA Dünya ilim âleminde Orta Asya Türk tarihi üzerinde yegâne otorite olan merhum Zeki Velidî Togan, Kâzım Alöç'ün emriyle iki gün aç bırakılmış, daha sonra da başka işkencelere uğratılmıştır. ALPARSLAN TÜRKEŞ Zeki Velidî Togan, hiç şüphesiz, tarihe "büyük bir tarihçi" olarak geçecektir. Hatta genç tarihçi Yılmaz Öztuna onun için "şimdiye kadar gelmiş en büyük Türk müverrihi" tabirini kullanmıştır. HÜSEYİN NİHAL ATSIZ Zeki Velidî Togan, aydınlarımız arasında layık olduğu alakayı bulamamıştır. CEMİL MERİÇ Zeki Velidî Togan cesaret, irade, çalışkanlık, şiddetli okuma ve öğrenme arzusu ve vatanperverlik duygusunun teşahhus ettirdiği, müstesna insanlardan biri idi. İBRAHİM KAFESOĞLU Şimdi nasıl oluyor da, yıllarca sadece yaşayanın anlayıp takdir edebileceği türlü türlü zorlukların, belirsizliklerin ve kederlerin içerisinde, tutku ve özveriyle yaratan bu adam asla umutsuzluğa kapılmaksızın, her zaman neşeli, bazen ele avuca sığmaz bir şekilde eğlenceli, bazen de neşesini gösteren utangaçlığıyla, yüzünde daima sakin bir gülümsemeyle, kendini uzun süredir rahatsız eden engellemelerden kurtulup, yorulmadan tamamen işine odaklanabiliyordu? HERBERT JANSKY Zeki Velidî Togan, 13 Temmuz 1925'te Gazi Mustafa Kemal Paşa'yı ziyaret etti. Her ikisi de yurdunun bağımsızlığı için savaşmış, biri davasını kaybetmiş, öteki şanlı bir zaferle yurdunu esaretten kurtarmış iki Türk savaşçısı. HALİL İNALCIK Babamı tanıyanlar onun farklı tavırlarını hatırlarlar ve hatta bazen bu konularda birçok hikâyeler anlatırlar. Ama bu hikâyelerin özünde onun farklılığı, değişikliği vurgulanır. Ben, babam kendi önemine inandığı için ve kimseye benzemek zorunluluğunu hissetmediği için böyle farklı davranıyor diye düşünüyordum. Bu davranışların içindeki yalnızlık faktörünü daha yeni yeni anlıyorum. İSENBİKE TOGAN Zeki Velidî, bizlerin dünya ölçüsünde bilim adamı olmamızı isterdi. Kim ne derse desin, eğer bir yetenek varsa onun, olabileceğin en iyisi olmasını ister ve beklerdi. TUNCER BAYKARA O, Avrasya halklarının geçmişinin araştırılmasında yeni ufuklar keşfetmek ve kadim Türklerin varlığını soruşturmak için Şark müelliflerinin yazı denizine açılan bir Kristof Kolomb idi. MARSİL NURULLOVİÇ FARHŞATOV