Vitamin Biyokimyasının Alfabesi

“Polonyalı biyokimyacı Kazimierz Funk tarafından ilk kez 1912 yılında pirincin dış katmanından beriberi hastalığının önlenmesinde etkili olabilecek bir moleku¨l keşfedildi. Bu moleku¨l sonradan “B1 vitamini" olarak tanımlanacak olan “tiamin” idi. Yapısında amin grubu içermesinden dolayı, Funk bu moleku¨l için “yaşam için gerekli amin” anlamına gelen “vitamine” ifadesini kullansa da, O'nun bu varsayımı sonraki yıllarda C vitaminin bulunuşu ile geçerliliğini koruyamamış ve C vitamini yapısında amin grubu içermemesi nedeniyle Funk'ın “vitamine” terminolojisinin sonundaki ‘‘e” harfi çıkartılarak moleku¨l ‘‘vitamin” diye kısaltılmıştır. Her ne kadar Funk'un varsayımının sonraki yıllarda çu¨ru¨tu¨lmesi söz konusu olmuş olsa da, diyetteki eksiklerinin giderilmesi sonucu başka hastalıkları da önleyici vitaminlerin olabileceğini ileri su¨rmesi (B3 [anti-pellegra], C vitamini [anti-skorbu¨t] ve D vitamini [anti-raşitik] gibi), yapmış olduğu vitamin izolasyonları yanında ilk vitamin formu¨lasyonunu gerçekleştirmesi ve vitaminler ile ilgili ilk kitabı kaleme alması bakımından, araştırmacının vitaminler ile hastalıklar arasındaki ilişkinin temellerinin atılmasında ve temel-klinik biyokimya biliminin gelişmesinde bu¨yu¨k katkısının olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Araştırdığımız kadarı ile u¨lkemizde birçok kıymetli hocamızın kaleme aldığı “vitaminler” konu başlıklı kitap bölu¨mleri ve ders notları vb. yazıldığı göru¨lmu¨ş, fakat yalnızca “vitaminlerden” oluşan özellikle tıbbi biyokimya alanında bir kitabın olmadığı farkedilmiştir. Ayrıca öğrencilerimizden gelen dönu¨tler ve talepler de bizim için teşvik edici gu¨ç olmuş ve geçtiğimiz yıllarda kaleme aldığımız “Sağlık Bilimleri için BİYOKİMYA” adlı ders kitabında, “suda” ve “yağda” çözu¨nen vitaminler adlı önceki bölu¨mlerin içerikleri genişletilmiş (özellikle vitaminlerin; yapısı, biyokimyasal tepkimelerdeki koenzim rolleri, emilimleri, transportları ve metabolizmaları, eksiklik- toksisite durumları ve klinik önemleri detaylandırılmış, bunların yanında her vitamin için “ölçu¨m yöntemleri” diye yeni bir alt başlık eklenmiştir), içeriğin daha iyi anlaşılması adına yeni tablolar ve özel olarak tu¨mu¨ vektörel çizimlerimiz ile gerçekleştirilen şekiller eklenerek görsellik ön plana çıkartılmış, ayrıca yeni bir bölu¨m olarak “vitajenler” kısmı eklenerek ‘‘Vitamin Biyokimyasının Alfabesi” adlı kitabımız, siz değerli okuyucularımızın takdirine sunulmuştur. Özenle ve bu¨yu¨k bir çaba ile kaleme aldığımız kitabımızın öncelikli hedefi u¨lkemizin biyokimya bilimine su¨rekli ve kalıcı bir kaynak oluşturmaktır. Bu doğrultuda eserin hedef kitlesi; tıp faku¨lteleri ve diğer sağlık bilimlerinde biyokimya eğitimi gören lisans/yu¨sek lisans öğrencilerimizin (diş hekimliği, eczacılık ve veteriner faku¨lteleri başta olmak u¨zere ismini sayamadığımız biyokimya eğitimi ile ilişkili diğer enstitu¨ler, faku¨lte ya da yu¨ksekokullar) yanında, doktora/tıpta ve diş hekimliğindeki uzmanlık öğrencileri, asistanlığa ya da doçentliğe hazırlanan adaylar ama daha da ötesi, okumayı ve kendini gu¨ncel tutmayı seven tu¨m biyokimya araştırmacıları ve eğiticileridir. Kitabı okuyan tu¨m kitleye faydalı olmasını umuyor ve diliyoruz. Kıymetli ailem başta olmak u¨zere, u¨zerimde emeği geçen tu¨m hocalarıma, Kafkas Üniversitesi Tıp Faku¨ltesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı'nda bulunan tu¨m mesai arkaşlarıma, bu kitabın tasarlanmasında bana ilham kaynağı olan başta; sayın Prof. Dr. Hafize UZUN'a ve kitaplarını severek okuduğum sayın Prof. Dr. Hatice PAŞAOĞLU ve sayın Prof. Dr. Figen GÜRDOL'a, daha önceki kitap bölu¨mlerimizde desteklerini esirgemeyen sayın Dr. Öğr. Üyesi Gu¨lizar ÖZBOLAT'a ve sevgili öğrencim Öğr. Gör. Yusuf ŞİMŞEK'e, kendisinden çok şey öğrendiğim ve aynı zamanda bu kitabın son halinin verilmesinde değerli katkılar sunan sayın Dr. Öğr. Üyesi Musa Yılmaz'a, Nobel Tıp Kitabevi'nin tu¨m çalışanlarına ve son olarak bizleri kırmayarak kitabın sunuş kısmını kaleme alan ve değerli göru¨şleri ile onore eden, desteklerini her daim yanımızda hissettiğimiz, tıbbi biyokimya eğitimine gönu¨l vermiş sayın Prof. Dr. Ferhan Girgin SAĞIN hocamıza en içten şu¨kranlarımı sunarım. Vitamin Biyokimyasında Dr. Funk'un açmış olduğu yolda, bir çakıl taşı olma umudu ile… Doç. Dr. Hu¨seyin Fatih GÜL (Tannıtım Bülteninden)