Uygulamalı Tefsir

Kur'ân tefsiri genel olarak şimdiye dek Şîa ve Ehl-i Sünnetmüfessirlerin önem verdiği tertibî tefsir ve mevzuî tefsir olarak ikiyeayrılır. Bu iki tefsir türü kendi içinde de kategorilere ayrılmaktadır.Bugüne kadar tefsir alanında (bağımsız olarak) ihmal edilmişbulunan bir diğer tefsir türü de tatbikî veya mukârin tefsirdir. Butefsir türü Şîa ve Ehl-i Sünnet'in Kur'ân'ın anlamları hakkındakigörüşlerini uygulamalı olarak inceler.Buradaki tatbikten maksat mektepler veya çeşitli tefsir metotları (edebî kelamî rivâyet gibi) arasından seçilmiş iki mektebinkarşılaştırılması değildir. Bilakis âyetlerin tefsirinin çeşitli yöntemler ve ekollerden bağımsız olarak Şîa ve Ehl-i Sünnet bakış açısıylakarşılaştırmalı incelenmesidir.Her ne kadar iki fırkanın ictihad tefsirlerinde (rivâyet tefsirleriveya tefsir bi'l-me'sûr eserlerine mukabil) az veya çok birbirleriningörüşleri incelenip tenkit edilmişse de (mesela Şiî tefsirlerden AllâmeTabâtabâî 'nin Tefsîru'l-mîzân'ı ve Muhammed Cevad Muğniyye'ninel-Kâşif'i; Ehl-i Sünnet tefsirlerden Âlûsî 'nin Rûhu'l-me'ânî ve ReşîdRızâ'nın el-Menâr 'ı gibi) konuların mantıksal tanzimine dayalı bağımsız ve çok yönlü bir araştırmaya her iki fırkada da daha önce rastlanmış değildir. Âyetlerin anlam ve ilkelerini doğru idrak edipdeğerlendirmede bu tür bir tefsirin gündeme getirilmesi ve tedvinindeki zaruretin birtakım parlak sonuçları beraberinde getireceğiher iki fırkanın da dikkatinden kaçmaktadır. Şöyle ki:a) İki fırkanın tefsir ilkeleri ve tefsir görüşlerindeki güçlü vezayıf noktaların keşfi.b) İki fırkanın tefsir ilkeleri ve kavramlarındaki müşterek veayrıldıkları noktaların tanınması.c) Temeldeki ihtilafların binadaki farklılıklarla olan net sınırının belirlenmesi ve her birinin ayrı ayrı incelenip tenkidi.d) İki fırkanın lafzî ihtilaflarının keşfi (ihtilafların büyük hacimtutan kısmı burasıdır) ve onların tartışma dışına çıkarılması.e) Ayrılık noktalarının her iki fırka tarafından da kabul edilmiş dayanak ve ilkelere göre test edilmesi.f) Pek çok cahilce yargılar ve taassuba dayalı ithamların ifşaedilmesi.Elinizdeki eserde uygulamalı tefsir Şîa ve Ehl-i Sünnet'in hem tefsir ilkeleri hemde Kur'ân âyetlerinden çıkardıkları bilgiler alanında yapılacaktır.Tefsirin ilkeleri alanında iki fırkanın Kur'ân tefsirine ilişkin usûlüve varsayımları müşterek ilkeler ve muhtasar ilkeler olmak üzereiki kısımda incelenecektir.