Türk Hukukunda İhalelere Katılma Yasağı

Kamu ihalelerine katılmaktan yasaklama konusu idare hukuku yazınında bugüne değin farklı yönleri ile pek çok akademik çalışmaya konu kılınmıştır. Bu çalışmada ise,"İhalelere Katılma Yasağı" başlığı altında yalnızca 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idari yaptırım mahiyetindeki yasaklama kararı değil, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında yapılan ihale ve akdedilen ihale sözleşmelerinde vuku bulan ihale düzenine aykırılık hallerine hukuk düzeninde bağlanan idari ve cezai mahiyetteki tedbir ve yaptırımlar ile hakkında kamu davası açılanların özel hukuki durumu bütüncül bir yaklaşımla incelenmektedir. Çalışmada ayrıca ihalelere katılma yasaklarına ilişkin pozitif hukukumuzdaki düzenlemelerin iktisadi, mali ve uluslararası arka planı ve gelişim perspektifi ile birlikte uygulamadaki güncel sorunlar ve çözüm önerileri ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Avukat Dr. Kerem Canbazoğlu 2004 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirmiştir. 2005 yılında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Bölümü İdare Hukuku Anabilim Dalı'nda başladığı yüksek lisans eğitimini Sayın Prof. Dr. Metin Günday danışmanlığında 2008 yılında yazdığı "Kamu İhalelerinde Zorunlu İdari Başvuru ve Denetim Yolları" konulu tezinin kabulü ile tamamlamış, akabinde aynı anabilim dalında 2017 yılında "İhalelere Katılma Yasağı" konulu tezi ile doktora derecesini almıştır. Yazarın imar ve vergi hukuku alanında hakemli makaleleri bulunmaktadır. Yazar, 2006 yılından beri Ankara Barosu'na kayıtlı serbest avukatlık mesleğini icra etmekte, yerli ve yabancı müvekkillerine hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunmaktadır. Bu çalışmalarında başta maden, enerji, ihale, rekabet, imar, kültür ve tabiat varlıkları, bilgi teknolojisi ve iletişim, çevre mevzuatından doğan uyuşmazlıklar ile kamu malları, tahsis, idari sözleşmeler, idari yaptırımlar ve idarenin sorumluluğuna ilişkin hukuki meselelere yoğunlaşmıştır. (ARKA KAPAKTAN) İÇİNDEKİLER GİRİŞ I. GENEL OLARAK İHALE KAVRAMI VE İHALELERE KATILMA YASAĞI 1. İhale Kavramı 2. İhalelere Katılma Yasağı II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI VE İNCELEME PLANI BİRİNCİ BÖLÜM İHALELERDE YOLSUZLUKLA MÜCADELE VE İHALELERE KATILMA YASAĞI I. İHALELERDE EKONOMİK BÜYÜKLÜK II. İHALELERE İLİŞKİN ULUSLARARASI DÜZENLEMELER III. TERMİNOLOJİ IV. ÜLKEMİZDE İHALELERE KATILMA YASAĞINA İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN TARİHÇESİ VE GELİŞİM ÇİZGİSİ V. İHALELERE KATILMA YASAKLARININ HUKUKİ MAHİYETİ, ANAYASAL DAYANAĞI VE ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI 1. İhalelere Katılma Yasaklarının Hukuki Mahiyeti ve Anayasal Dayanağı 2. Anayasa Mahkemesi'nin 14. 01. 2010 Tarih ve E:2007/68, K:2010/2 Sayılı Kararı 3. Anayasa Mahkemesi'nin 28. 01. 2016 Tarih ve E:2014/92, K:2016/6 Sayılı Kararı İKİNCİ BÖLÜM 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU'NDA İHALE DÜZENİNİ KORUMAK ÜZERE ÖNGÖRÜLEN İDARİ TEDBİRLER VE İHALELERE KATILMA YASAĞI I. GENEL OLARAK II. 4734 SAYILI KANUN'UN KAPSAMINDAKİ İDARELER III. 4734 SAYILI KANUN'DAN İSTİSNA EDİLEN İŞLER VE BUNLARA İLİŞKİN ESAS VE USULLER IV. 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU'NDA İHALE DÜZENİNE AYKIRILIKLARI ÖNLEMEK ÜZERE ÖNGÖRÜLEN İDARİ TEDBİRLER 1. İhale Dışı Bırakılma (md. 10/4) A. İflas eden, tasfiye halinde olan, işleri mahkeme tarafından yürütülen, konkordato ilan eden, işlerini askıya alan istekliler B. İflası ilan edilen, zorunlu tasfiye kararı verilen, alacaklılara karşı borçlarından dolayı mahkeme idaresi altında bulunan istekli C. Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olan istekli D. Kesinleşmiş vergi borcu olan istekli E. İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, mesleki faaliyetlerinden dolayı yargı kararıyla hüküm giyen istekli F. İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, ihaleyi yapan idareye yaptığı işler sırasında iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğu bu idare tarafından ispat edilen istekli G. İhale tarihi itibariyle mevzuatı gereği kayıtlı olduğu oda tarafından mesleki faaliyetten men edilmiş olan istekli H. 4734 sayılı Kanun'un 10'uncu maddesinde belirtilen bilgi ve belgeleri vermeyen veya yanıltıcı bilgi ve/veya sahte belge verdiği tespit edilen istekli I. 4734 sayılı Kanun'un 11'inci maddesine göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılan istekli J. 4734 sayılı Kanun'un 17'nci maddesinde belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen istekli 2. Yasak fiil ve davranışları tespit edilen yüklenicinin aynı idare tarafından yasaklama kararının yürürlüğe gireceği tarihe kadar yapılacak sonraki ihalelere iştirak ettirilmemesi (4734, md. 58/3; 4735, md. 26/3) V. 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU'NDA İHALELERE KATILMA YASAĞI 1. Genel Olarak 2. 4734 Sayılı Kanun'un 17'nci Maddesinde Yer Alan Yasak Fiil ve Davranışlar A. Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek. (17/1-a) B. İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak (17/1-b) C. Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek. (17/1-c) D. Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek. (17/1-d) 3. 4734 sayılı Kanun'un 17/e maddesi atfıyla, 11. maddesi uyarınca ihaleye katılamayacak olanların, doğrudan veya dolaylı veya alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihaleye katılmasının, yasaklama işlemine dayanak oluşu. A. Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak idarelerce veya mahkeme kararıyla kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ile 12. 4. 1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan veya örgütlü suçlardan veyahut kendi ülkesinde ya da yabancı bir ülkede kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan dolayı hükümlü bulunanlar. (md. 11/1-a) B. İlgili mercilerce hileli iflas ettiğine karar verilenler (md. 11/1-b