Şiir ve Eleştiri

Eleştiri, günümüz Türk Şiiri ortamındaki en zayıf halkadır. Doğrudan tanıtıma dönük, dahası, şiiri kuran imgelerin çalışmasını basitleştirip durdurarak onu dilin rasyonel katılığına teslim eden yazılar elbette yazılıyor. Oysa çağdaş eleştiri, şiirde sözün hakikatine dönüktür; dilin düzenini anlamaya çalışır. Biçimsele çökelen anlamın niçin ikna edici olduğunu gösterir. Şiirde bizzat dilin özne olduğundan hareketle, yapısalda devinen imgesel örgüyü çözmeye çalışır; dolayısıyla çağdaş eleştiri bir yargı makamı değildir ve beğeni düzeyinde iş görmez. Simgeselin gidimsiz mantığı gereği, tamamlanmamış bir anlam haritasıyla yol alır; bu nedenle şiirin salt doluluğunu değil, özellikle boşluklarını mesele edinir. Metin Cengiz, çağdaş şiirimizin usta bir şairidir; ama ötesinde, poetik verimi ve eleştiri kuramına dönük üretimi yanında doğrudan eleştiri yazılarıyla da kuşağının en parlak ismidir. Temelde bir inceleme/çözümleme etkinliği olan eleştiri, günümüzde kabaca Terry Eagleton ve Roland Barthes'ta işaretlenebilir iki ana damardan akıyor. Metin Cengiz'in eleştiri anlayışı Eagleton'a yakın durur. Marksist Eleştiriyi, şiirin çağırdığı diğer eleştiri düzeyleriyle ( psikanalitik, tarihsel, toplumsal, olgubilimsel vb. ) iç içe çalıştırarak metinde işaretlenen şiirin hakikatine yönelir. Bu yanıyla da günümüz şiir eleştirisinde kıymetle izlenir, okunur. Bu kitaptaki eleştirel metinler, farklı zamanlarda ve farklı şiirseller hakkında kaleme alınıp yayımlanmıştır. Bu yanıyla da çağdaş Türk şiiri ortamımızın büyük ihtiyacı olan eleştiri kurumu için de diğer değerli isimlerle birlikte bir gelenek oluşturma çabasıdır. Metin Cengiz'in bu eleştirel metinleri genç şairler yanında, özellikle yaşayan Türk şiirinin genel yapısını somut örnekler üzerinden ve yetkin bir dil bilinciyle kavramak isteyen genç akademisyenlere destek olacaktır. - Celal Soycan