Senaryo Okumak; Film Senaryosu Nasıl Analiz Edilir, Nasıl Değerlendirilir

Senaryo okuru film endüstrisi için vazgeçilmezdir, çünkü okurlar çoğu zaman bir senaryonun yapımcı ya da geliştirimcinin değerlendirmeleri için uygun olmadığına karar vermekten sorumludur. Ancak senaryo okuma kayıtları endüstri merdiveninin ilk basamağıdır ve okurlar film dünyasında zaten çalışıyor olsalar da, bu görev için ya çok az eğitimleri vardır ya da hiç yoktur. Bu kitap hem Birleşik Krallıkta hem de uluslararası alanda verilen Senaryo Fabrikası Okur Eğitim Kursları boyunca kazanılan bilgilere dayanmaktadır. Kursta hem iyi üretilmiş senaryolar kullanıldı, hem de ilham verici senaristler tarafından hazırlanmış muazzam miktarda kullanılmamış projeler üretildi. Katılımcılar stüdyo müdürleri, finans kurumları ve ajanslar, yapımcılar, dağıtımcılar, şefler, yönetmenler, ajanlar ve senaristlerin yanı sıra okuma ve geliştirimde kariyer yapmak isteyen kişilerden oluşan geniş bir gruptu. Bu kitabın amacı, senaryo okuyan(ya da yazan) ve senaryo üzerine birtakım yargılarda bulunması gereken herkese film endüstrisindeki rolleri ya da deneyimleri ne olursa olsun, zekice ve ustalıkla yazılmış senaryo raporları sunmaları için güven ve beceri donanımı sağlamaktır. Senaryolar genellikle bir filmin geliştirim sürecinin en başlarında okunur. Her film yapımcısı size hikayenin hem yapımdan önce hem yapım sırasında bir çok kere tekrar yazılacağını ve son düzenlemeye kadar tamamlanmayacağını söyler. Bu yüzden okurun işi alkışlanmış filmlerin senaryolarına karşı acemi bir senaryoyu yargılamak değil, yazarın zamanı ve çabasına ya da yapımcın parasına değecek şekilde, bir sonraki taslağın belki bir filme dönüştürülmesine yatırım yapmasına yönelerek senaryoda fikrin nerede yeterli bir potansiyelinin bulunduğunu fark ederek yardım etmektir. Senaryo Fabrikası okurlarını, senaryoları biraz daha cömertçe okumaları yönünde son 13 yıldır süreğen olarak eğitmekte; bir şey açıkça iyi olmadığında onun iyi olduğunu söylemek yerine, iyi bir fikri basit karakterizasyon sorunları veya zayıf yapısı yüzünden rezil edip bir kenara bırakmamayı, yani aslında akıllıca bir gelişimle ve yazarın yeteneğini bilemesiyle düzeltilebilecek şeyleri öğretmektedir. Bu kitap, senaryo raporunun detayları üzerine örnek bir rapor ve türün analizini içeren bölümlerin yanı sıra, bunların okuma ve gelişimde nasıl kullanılacağını belirtirken son bölümde ise geliştirim üzerinde durmakta; hem geliştirimin ne olduğu hem de senaryo okurluğundan senaristlerle çalışmaya geçiş sürecini nasıl yönetmek gerektiğini anlatmaktadır. Bir senaristin elde edebileceği en değerli eğitim belki de bir senaryonun nasıl değerlendirildiği ve geliştirildiğini anlamaktır. Eğer bunu bir yazar olarak da okursanız, metni aşama aşama analiz etmek projenize mesafeli durmayı ve nesnelliği sağlayan en iyi yol olarak size onu geliştirmek için gereken kararları almanızda yardımcı olacaktır. Ben, yeni tasarlanan Metin Fabrikası'na 1996 sonbaharında ilk dönem senaryo okumalarını yapmak için katıldım. Amacımız Birleşik Krallık'taki en iyi senaryo yazarlarının işlerini öne çıkarmak, özel oyuncularla onları film endüstrisi seyircisi önünde hayata geçirmek ve ekran için yazma sanatını kutsamaktı. Benim işim her bir senaryoyu en az iki kere okumaktı, daha sonra oyuncular senaryoyu kafamda canlandırabileceğim bir hızda konuşurken, onları dinlemekti. Bu yolla senaryo sanatını tamamen beklenmedik bir şekilde öğrenmiş oldum. Bu durum gerçekten muazzam derecede ayrıcalıklı bir şekilde geliştirim kariyerine başlamama sebep oldu. Bu beceriyi edindiğimi ancak Senaryo Fabrikası kapılarını açınca fark ettim; senaryo yazma sanatını açıkça bilmeyen ya da kavramayan umutlu ve hevesli yeni yazarların senaryolarını okumaya başladım. Edindiğim bazı bilgileri aktarma niyetiyle senaryo raporları yazmaya başladım: önceleri soran herkes için anlık bir zeminde yazdım, sonra halen çalışmakta olan Senaryo Raporu Servisini kurdum. Bu servis herhangi bir senariste projelerinin yapısal ve analitik bir raporunu vererek onlara bir sonraki taslak için gereken geliştirim önceliklerine karar vermelerinde yardımcı oluyor. Senaryo Rapor Servisinin başarısı benden daha fazla okuyucuya ulaşma ihtiyacını da doğurdu. O zamanlar uygun olanlar sadece yapımcılar için "içerik" yazanlardı, kişisel bir tarzları vardı, ancak çoğu zaman çok eleştirel ve yazar önermek için uygun olmayan içerikler yazıyorlardı. Başarılı katılımcıların işlerine ödeme yaptığım için, 1999 yazında bir Rapor Yazma Kursu açmak için kendime yeterince güven duydum. Bazı alıştırmaları tasarladım ve senaryo yazma sanatı ve hikaye üzerine öğrendiğim bilgileri 6 ders şeklinde işledim. Yıllar geçtikçe rapor yazım kursları ve içeriği geliştirildi, sadeleştirildi, değişti ve yaygınlaştırıldı. Kursa katılan tüm öğrencilere paha biçilmez katkıları için minnettarım. Tabi ki kursta yer alarak kendi içgörülerini, düşüncelerini ve deneyimlerini cömertçe ve içten bir şekilde kursa katan binlerce katılımcıdan paha biçilemez deneyimler kazandık. Ancak en büyük minnettarlığım, metinlerimize olağanüstü bir entelektüel titizlik sağladığı ve bunları bu kitapla nasıl ileteceğimiz üzerine en çok düşünen olduğu için Senaryo Fabrikası direktör yardımcısı Justine Hart'a. Umudumuz bu kitabın size kursun ruhunun yanı sıra detaylarını da iletebilmesi ve kariyeriniz boyunca ilham verici ve yararlı bir arkadaş olmasıdır.