Selanik'ten Bağdat'a;Bir Osmanlı Zabitinin Hatıraları

Tanınmış yazarlarımızdan Münevver Ayaşlı'nın amcası, Selanik'e bağlı Menlik'e yerleşmiş Erzincan kökenli Bağanoğulları ailesinden, bölgede bir tür ombudsmanlık görevi gören Bektaşi Rıfat Bey'in üçü asker beş oğlundan emekli Binbaşı Ali Haydar Bey'in, 1800'lü yılların sonlarında Menlik'te başlayıp İstanbul ve Rumeli'de devam eden ve Bağdat, Musul ve Kerkük'te son bulan hatıraları… Menlik şehri ve yaşantısı; Sarıkaçanlar-Karakaçanlar; Bulgarlarla dönmelerin Müslümanlar ve devlet ile olan ilişkileri; Bulgar isyanları ve Müslüman göçleri; Fransız kraliçesiyle aşk yaşayan Osmanlı paşası; Müslüman Bektaşisi-Frenk Bektaşisi ayırımı… Rumeli'deki görevi esnasında, Bulgar çeteleriyle Bulgar kıyafeti içinde Hristiyan âdeti üzere tapınarak mücadele etmesi; Dr. Nazım'ın babasının öldürülmesi; Mülki ve askeri yetkililerin cehalet, aymazlık ve yolsuzlukları; Arnavutlarla Pomakların psikolojileri; Balkanlardaki dağ kanununa mukabil kasabalardaki koltuk ve masa kanunu; Bulgar köylülerinin dayakla yola getirilmesi… Bir süre Serez Alyans mektebine de devam eden yazarın Kuleli rüşdiyesi, İbrahim Temo ve Kerim Sebati ile okuduğu askeri tıbbiye ve askeri idadi anıları; Bu okulların ahvali ve çeteleşen öğrencileri… Harbiye Mektebi'ndeki muallimliği; Hocaların kendi aralarında ve idare ile olan çekişmeleri; Okuldaki hürriyet cereyanları ve yazarın Jön-Türk Cemiyeti ile İttihat Terakki'ye üye olması; Bu yolda çalışmaları ve bir jurnal sonucu Bağdat'a sürülmesi (1895-6)…