Reconquista; Endülüs'te Müslüman Hristiyan İlişkileri

Endülüs, ilk dönem İslam fetihlerinin Sicilya'dan önceki son halkası ve tâcıdır. Ezelî Doğu-Batı mücâdelesinin Haçlı seferlerine dönüşmesinde düşünce kaynağı ve Haçlı Seferlerinin ilk cephesidir. İspanyol ve Portekizliler, diğer Avrupa Hıristiyanlarıyla birlik halinde Endülüs'e karşı Reconquista (Endülüs'ü Müslümanlardan geri alma) hareketini asırlarca sürdürmüşler ve 1492 yılında kesin başarıya ulaşabilmişlerdir. Endülüs'e Doğu İslam dünyasından ve Avrupa ülkelerinden gelen yeni âdetler, mevcutlarıyla kaynaşarak Endülüs toplumunu diğerlerinden farklı kılan "Endülüs hayat kültürü"nü meydana getirmiştir. Doğu-İslam kültürü, Endülüs'te İspanyalılar ve diğer Avrupa Hıristiyanları ile etkileşime girmiş ve sonuçta yaşanılabilir, huzurlu bir toplumsal ortam şerefle tarihe mâl olmuştur. Dolayısıyla dinî hoşgörü, bilim, kültür ve medeniyet üzerine kurulmuş sekiz asırlık bir tarih olan Endülüs, barış ve birbirine karşı saygı çerçevesinde bir arada yaşama (convivencia) sanatının güzel bir modelini sunmuştur. İslam-Batı ilişkilerinin bugün vardığı vahim noktada, nesillerin geleceklerini düşünme noktasında kendinde bir insanî sorumluluk hisseden her dinden/kültürden bütün insaflı ve aydın insanlar için bu kitaptan çıkarılacak önemli dersler olduğu kanısındayız. Ayrıca, bugün ülkemizde Batı'yla ilişkilerin ilham ve ibret kaynaklarından en önemlisi bize göre Endülüs tarihi olmalıdır.