Osmanlıda Kürt Milliyetçiliği

Hakan Özoğlu Osmanlı'da Kürt Milliyetçiliği: Kimlik, Evrim, Sadakat'te coğrafi, kronolojik ve metodolojik bir yaklaşımla Osmanlı'nın son dönemiyle Cumhuriyet'in ilk dönemi boyunca Kürt milliyetçiliğini inceliyor. Ağırlıklı olarak Kürt milliyetçiliğinin toplumsal ve siyasi tarihi, Kürt kimliği ve Osmanlı Devleti'nin Kürdistan'daki idari politikalarına odaklanıyor. Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Kürt âyanın rolüne ve imparatorluk devletinin âyanla kurduğu ilişkiye Kürt milliyetçiliğinin doğuşundaki etkileri üzerinden yoğunlaşırken, Kürtlerin 19. yüzyıl boyunca yürüttükleri entelektüel faaliyetlere de toplumsal ve siyasi tarih bağlamında göndermeler yapıyor. Kürt milliyetçiliğini temsilen Kürdistan Teali Cemiyeti (KTC) de kitapta inceleniyor. Daha evvel kurulmuş benzer örgütlerden farklı olarak iyi örgütlenmiş bu cemiyet, türdeş bir Kürt kimliğinin yaratılmasıyla ve bunun ideolojisinin yayılmasıyla aktif olarak uğraşmıştı. Sosyal bileşimi heterojen bir yapıya sahip bu cemiyet, Kürt entelektüel ve milliyetçi sınıfını temsil etme iddiasındaki önde gelen farklı ailelerden oluşuyordu. Birinci Dünya Savaşı ertesinde, anılan Kürt siyasal sınıfının önde gelenleri, yıkılan rejimle bağlarını gözden geçirip, kurulmakta olan rejimin taleplerine verilecek cevapları da biçimlendirdiler. Osmanlı'da Kürt Milliyetçiliği, 19. yüzyılın sonunda tüm dünyayı ve imparatorluk coğrafyasını etkisi altına alan milliyetçiliğin Ortadoğu'nun en önemli bileşenlerinden birini, Kürt kimliğini, nasıl biçimlendirdiğini imparatorluk, âyan, aileler/aşiretler, kişiler ve sosyal-siyasal değişim üzerinden tartışıyor.