Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ (1300-1600)

Bir sınır beyliğiyken İslam dünyasının en güçlü devletine dönüştü Osmanlı İmparatoruğu. XVII. yüzyılda Avrupa'dan yana dönen dengeyle birlikte 1920'lere dek süren Batı bağımlılığı başladı. Kuşku yok ki bu serüvenin en görkemli dönemi 1300 ve 1600 yılları arasındaki Klâsik Çağ oldu. Yaşayan en büyük Osmanlı tarihçisi Halil İnalcık, 1973'te ilk kez İngilizce yayımlanışının ardından çevrildiği tüm dünya dillerinde geniş yankılar uyandıran bu incelemede, benzersiz bir dönemin olası en bütüncül ve en yetkin betimlerinden birini sunuyor. Osmanlı'nın siyasi ve kurumsal yapılarının derinlemesine çözümlemelerini, din ve ticaret ilişkileri, yönetim ve toplumsal yapılanma üzerine kapsamlı açıklamalar ve eksiksiz bir Osmanlı kronolojisi izliyor. Yayımlanışından yıllar sonra İnalcık'ın katkılarıyla Türkçe'ye kazandırılan bu başyapıt, hem Osmanlı tarihiyle ilgilenenler hem de uzmanlar için vazgeçilmez bir başvuru kaynağı. Tadımlık ÖNSÖZ The Ottoman Empire, The Classical Age, 1300-1600 ilk baskısı 1973te Londrada Weidenfeld and Nicholson Yayınevi tarafından yayımlanmıştır. O zamandan beri İngilizce olarak üç kez yeni baskıları yapıldı. (New Rochelle, U.S.A. A.D. Carrazas: Orpheus Publishing Inc. 1989; ikinci kez history of Civilization Serisi, London: Phoenix Press, 2000; aynı yayınevi üçüncü kez, 2002). Bu yıllar arasında kitap şu dillere çevrildi: Sırpça, Yunanca, Romence, Arnavutça ve Ukrayna dilinde ve Arapça. Hırvatça çevirisi yayına hazırlanmaktadır. 1973te İngilizce yayımlandığı zaman Times Literary Supplementte çıkan bir yazıda eser şöyle değerlendirilmiştir: Çok ustaca yazılmış bir eser. Halil İnalcık, Osmanlı Tarih araştırmacılarının yaşayan, en önde gelenlerinden biridir. Bu kitabı okuyun, eğer daha önce bu alanda geniş bilginiz yoksa bu kitap zihni ufkunuzu genişletecek Phoenix Press, kitabı seçkin tarihçilerin eserlerini içeren History of Civilization dizisinde yayımlamıştır. Bu dizi okuyucuya şöyle takdim edilmiştir: Bu dizi tarih alanında herhangi bir tek yoruma bağlı değildir ve standart başvuru eserlerin ötesine geçme çabasındadır. Bu kitapta, 1300-1600 arasında Osmanlı İmparatorluğunun kuruluşu üzerinde kısa bir girişten sonra ana konu olarak, İmparatorluğun klasik dönem kurumları anlatılmıştır. Osmanlı Uygarlığının sanat, düşünce ve sosyal hayatı konuları başka bir kitapta (Osmanlı Uygarlığı, hazırlayan Halil İnalcık ve Günsel Renda, Kültür Bakanlığı Yayınları, 2003) ele alınmıştır. 1971-1972de yazılan bu eser daha önce birkaç kez Türkçeye çevrilmeye çalışılmış ve başarılı olunamamıştır. Son kez Ruşen Sezer tarafından Yapı ve Kredi Yayınları için yapılan çeviriyi gözden geçirdim, düzeltmeler ve ilaveler yaptım. Bu Türkçe baskı, kitabın en son metni sayılabilir. İlk kez 1973te yayın alanına çıkan bu kitaptan sonra, burada işlenen konular üzerinde tarafımdan ve meslektaşlarımın kalemiyle pek çok yeni araştırma yayımlanmıştır. Bu yayınlar, bu kitapta ele alınan konuları genişletmeye yarar, fakat esas bakımından değiştirmeyi gerektirecek nitelikte olmadığı kanısındayım. Osmanlı resmî kurumlarını 250 sayfada özetleyen bu eseri genişletmeyi de düşünmedim. Genel okuyucu ve tarih öğrencileri için bu biçimde kalması yararlı olacaktır. Ancak, kronolojiyi imparatorluk tarihinin sonuna kadar getirmek ve bir ölçüler listesi eklemek suretiyle, daha yararlı bir hale getirmek istedim. Ayrıca, konu ile ilgili görsel malzemeyi ekledik ve böylece Türk okuyucuları için kitabı daha cazip kılmaya çalıştık. Çeviriyi bir kez daha dil bakımından gözden geçiren Ayşe Erdemin değerli çabalarını burada şükranla anmak benim için zevkli bir ödevdir. Yapı ve Kredi Yayınlarına, kitabı, İngilizce yayımlanmasından bu kadar zaman sonra Türk okuyucularına sunmak imkânını verdiği için ayrıca müteşekkirim. Halil İnalcık