Müzik Araştırmalarında Bilimsel Yöntem ve Yaklaşımlar

Charles Darwin (1809-1882), “Bilim ve sanat, bir kuşun iki kanadı gibidir. Bu iki kanadı kullanabilen toplumlar uçar ve özgür olurlar.” der. Carl Sagan (1934-1996), bilimi, “bir bilgi yığınından fazlası, bir düşünce şekli” olarak tanımlar. Howard E. Gardner (1934-), fizik vb. pozitif bilimlerin konularına ilişkin kavrayışın şiir, resim, müzik, sosyoloji, psikoloji gibi alanlara dair kavrayıştan oldukça farklı olduğunu savunur. Cahit Arf (1910-1997) ise bilim ve güzel sanatlar arasında pek fark olmadığını, sanatçının güzel duyguları görsel ve işitsel olarak çıkarmaya çalıştığını, bilim insanının ise bunu mantıkla yaptığını, ikisinin de ortak yanının doğayı kavrama olduğunu, söyler. Dolayısıyla pozitif bilimlere ait kavrayış alışkanlıkları, estetik değerlere dayalı müziksel (ve genel olarak sanatsal) üretimleri ve uygulamaları kavramada hatalara yol açabilir. Çünkü sosyal bilimler gibi müziksel uygulamaların da doğası, pozitif bilimlerin doğasından farklıdır. Bu nedenle müziksel pratiklere ilişkin kavrayışlar için pozitivist paradigmalardan farklı ve indirgemeci olmayan, bütünsel (holistik) felsefeye dayalı yaklaşımlarla araştırmalar yapmak, araştırılan konunun kendi bağlamından koparılmadan, hayatın içindeki varoluş biçimleriyle ve doğal ortamındaki hâliyle kavranmasını sağlar. Böylece olası yanlış anlamalar/anlamlandırmalar en aza indirilebilir. İşte bu kitabın temel çıkış noktası; bu olası yanlış anlama/anlamlandırmaları en aza indirecek araştırma yaklaşımlarını ve metodolojileri, müzik bilimleri araştırmacılarına rehber olabilecek bir kaynakta bir araya toplayabilmektir. Bu kitapta yer alan bölümler, üç grupta toplanabilir. Birinci grupta bilimsel araştırmanın genel özellikleri, sanat ve bilim yönleriyle müzik ve müzikte bilimsel araştırmanın ilk üç adımı ile müzik araştırmalarında dikkat edilmesi gereken etik ilkeler konuları ele alınmıştır. İkinci grupta yer alan bölümler, müzik araştırmalarına özgü müziksel analiz yöntemleri (makam, usûl güfte, form, vb.) ile sosyal bilimler araştırmalarında da kullanılan yöntemlerden müzik alanına uygun olan nitel ve nicel yaklaşımları (alan araştırması, arşiv araştırması, hermenötik, anket/ölçek geliştirme) ve analiz örneklerini içermektedir. Üçüncü grupta yer alan bölümler ise nitel ve/veya nicel yöntemlerle elde edilen verilerin hangi tekniklerle (içerik analizi, istatistik, bilgisayar yazılımları vb.) analiz edilebileceğine dair açıklamalar ve örnekler sunmaktadır. Bu çalışmanın; okuyan, yazan, araştıran, düşünen, sorgulayan, üreten, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün işaret ettiği gibi en hakiki mürşit olarak ilmi benimseyen tüm araştırmacı, öğrenci, eğitimci ve bilim insanlarına yararlı olmasını diliyoruz.