Mükellefiyetlerin Sona Ermesi ve Kurumsallaşma; Uygulama-Sorunlar-Yorumlar-Çözümler-Öneriler

Bu çalışmada, vergi mevzuatındaki müesseseler iktisadi mantık çerçevesinde değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışmada, vergi mevzuatında bulunan ancak tebliğ bazında detaylandırılmadığı için uygulamadaki anlamları net olmayan hükümlerin anlamı ortaya konarak iktisadi mantık çerçevesinde yorumlanmıştır. GELİR VE KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN MÜKELLEFİYETLERİN SONA ERMESİ VE KURUMSALLAŞMA UYGULAMA SORUNLAR YORUMLAR ÇÖZÜMLER ÖNERİLER HIZIR TARAKÇI - MALİYE BAKANLIĞI ESKİ BAŞ HESAP UZMANI Uzun süreli yüksek enflasyon ve ekonomik krizler ekonomimizi tanımlayan unsurlar olmuştur. Böyle bir yapıda mali politikalarda fiskal amaçlar öne çıktığında yapısal düzenlemeler arka planda kalır. Bu nedenle, vergi mevzuatımızda da var olan müesseselerin iktisadi mantık çerçevesinde değerlendirilmesine ve yorumlanmasına sıra gelmemektedir. Yapılan vergi düzenlemeleri ağırlıklı olarak bütçe gelirlerinin arttırılmasını hedeflemektedir. Gelir idaresi ağırlık olarak bu mahiyetteki kanunların uygulanışına yönelik açıklamalarda bulunmaktadır. Bunların uygulamaları takip edilmektedir. Oysa vergi mevzuatımızda, zamanında sevk edilmiş fakat tebliğ bazında detaylandırılmadığı için uygulamadaki anlamları net olmayan hükümler yer almaktadır. Bu çalışmamızda, belirttiğimiz mahiyette birçok hükmün anlamı ortaya konarak iktisadi mantık çerçevesinde yorumlanmaya çalışılmaktadır. Kitabımızın ilk baskısından sonra üzerinde durduğumuz bazı konularla ilgili yasal değişiklikler yapılarak sorunlar giderilmeye çalışılmıştır. Bu baskıda ise yapılan yasal değişiklikler de dikkate alınarak konular güncelleştirilmiş ve geliştirilmiştir. İlk baskıda kitabımızda Onuncu Kısım olarak yer alan Kurumların Birleşme, Devir ve Nevi Değiştirmeleri bölümü, Tam Bölünme, Kısmi Bölünme ve Hisse Değişimi müesseselerinin de vergi mevzuatımıza girmesinden sonra, bütün bu konular ayrı bir kitap oluşturacak şekilde genişlemiştir. Bizde buna istinaden tüm bu konuları Kurumlarda Sona Erme-Tasfiye, Birleşme, Devir, Nevi Değiştirme, Tam Bölünme, Kısmi Bölünme, Hisse Değişimi adlı kitabımızda inceleyerek yayınladık. Dolayısıyla ilk baskıda yer alan söz konusu kısım bu baskıda bulunmamaktadır. İÇİNDEKİLER BİRİNCİ KISIM - GENEL BİLGİLER 1. GİRİŞ 2. GELİR VE KATMA DEĞER VERGİLERİYLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR Gelir Vergisi Mükellefiyetinin Kapsamı: Katma Değer Vergisi Mükellefiyetinin Kapsamı: İKİNCİ KISIM - GELİR VE KATMA DEĞER VERGİSİ MÜKELLEFİYETLERİNİN SONA ERMESİ BİRİNCİ BÖLÜM - TİCARİ FAALİYETTEN KAYNAKLANAN GELİR VE KATMA DEĞER VERGİSİ MÜKELLEFİYETLERİ TİCARİ KAZANCIN OLUŞTUĞU FAALİYETİN NİTELİĞİ TİCARİ KAZANCIN ELDE EDİLEBİLECEĞİ KONUMLAR İKİNCİ BÖLÜM - FERDİ TİCARİ İŞLETMEDEN KAYNAKLANAN GELİR VE KATMA DEĞER VERGİLERİNİN VERGİLENDİRİLME USULLERİ VE MUAFİYET DURUMU ESNAF MUAFLIĞI BASİT USULDE VERGİLEME GERÇEK USULDE VERGİLEME ÜÇÜNCÜ KISIM - FERDİ TİCARİ İŞLETME SAHİBİNİN GELİR VE KATMA DEĞER VERGİSİ MÜKELLEFİYETLERİNİN SONA ERMESİ BİRİNCİ BÖLÜM - BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTAN İŞLETME SAHİBİNİN MÜKELLEFİYETLERİNİN SONA ERMESİ 1. GİRİŞ 2. BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTAN FERDİ TİCARİ İŞLETME SAHİBİNİN İŞİ BIRAKMASI 2.1. Genel Açıklama 2.1.1. 1998/6 Seri Nolu Uygulama iç Genelgesi 1. İşi Bırakma 2. İşi Bırakmanın Tespit Edilmesi 2.1. 29.07.1998 Tarihinden Önce İşini Terk Ettiği Tespit Edilen Mükellefler Hakkında Yapılacak İşlemler 2.2. 29.07.1998 Tarihinden Sonra İşini Terk Ettiği Tespit Edilen Mükellefler Hakkında Yapılacak İşlemler 3.Mükellefiyet Kaydının Terkin Edileceği Tarihin Belirlenmesi 4.Takdire Sevk İşlemleri 5.Takip İşlemleri 6.Mükellefiyet Kayıtları Terkin Edilen Mükelleflerden Faaliyetine Devam Ettiği Tespit Edilenler Hakkında Yapılacak İşlemler 7. Mükellefiyet Kaydı Terkin Edilen Mükelleflere İlişkin Bilgi Formu 2.1.2. 2000/12 Vergi Ticari İşletmeden Kaynaklanan Mükellefiyetlerin Sona Ermesi 2.2.1. Uygulama 2.2.2. Faaliyeti Durdurulan Ticari İşletmeden Kaynaklanan Mükellefiyetlerin Sona Ermesi: Mükellefin İşi Bırakmak İstemesi Mükellefin Ölmesi İşletmenin Devri 2.2.2.1. Olayın Gelir Vergisi Kanunu Açısından Yorumlanması 2.2.2.2. Olayın Katma Değer Vergisi Açısından Yorumlanması 2.2.2.2.1 Birinci Görüş: Ferdi İşletmenin Tasfiye Sürecindeki Teslimleri de Ticari Faaliyet Kapsamında Gerçekleştiğinden Katma Değer Vergisine Tabidir: 2.2.2.2.2. İkinci Görüş: Ferdi İşletmenin Tasfiye Sürecindeki Teslimleri Katma Değer Vergisine Tabi Değildir. 2.2.3. Faaliyetine Devam Eden Ticari İşletmenin Tamamen Satılması Halinde Mükellefiyetlerin Sona Ermesi 2.2.3.1. Genel Açıklama 2.2.3.2. Olayın Gelir Vergisi Kanunu Açısından Yorumlanması 2.2.3.3. Olayın Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından Yorumlanması 2.2.3.3.1. Ticari İşletmenin Satış Bedeli Matrah Olarak Dikkate Alınıp Katma Değer Vergisine Tabi Tutulabilir mi? 2.2.3.3.2. Faaliyetine Devam Eden İşletmenin Tamamen Satılması Halinde Matrah 2.3. Konuya İlişkin Genel Değerlendirme 3. BİLANÇO USULÜNE GÖRE DEFTER TUTAN TİCARİ İŞLETME SAHİBİNİN ÖLMESİ 3.1. Olayın Gelir Vergisi Kanunu Açısından Yorumlanması 3.2. Olayın Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından Yorumlanması 3.2.1. Olayın G.V. K.nun 82/1 ve K.D.V.K.nun 17/4c Maddeleri Çerçevesinde Yorumlanması 3.2.1.1.Ferdi İşletmenin Kanuni Mirasçılar Tarafından G.V..K.nun 81/1inci Maddesindeki Şartlara Uygun Olarak Devralınması hali 3.2.1.2.Ferdi İşletmenin Kanuni Mirasçılar Tarafından G.V..K.nun 81/1inci Maddesindeki Şartlara Uyulmayarak Devralınması Hali 3.2.2. Ölüm Halinde İşletmenin Mirasçılara İntikalinin Katma Değer Vergisine Tabi Olmadığına İlişkin Görüş 3.2.3. Konuya İlişkin Genel Değerlendirmemiz 4. FERDİ İŞLETMENİN SERMAYE ŞİRKETİNE DEVRİ SURETİYLE MÜKELLEFİYETLERİN SONA ERMESİ 4.1.Ferdi İşletmenin Bir Sermaye Şirketi Tarafından Satın Alınması 4.1.1. Olayın Türk Ticaret Kanunu Açısından İzahı 4.1.2. Olayın Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Taraflar Açısından Yorumlanması 4.1.2.1. Olayın Ferdi İşletmesi Sahibi Açısından Yorumlanması 4.1.2.2. Olayın Sermaye Şirketi Açısından Yorumlanması .