Medeni Yargılama Hukukunda Delil Sözleşmeleri

Temel bir Anayasal hak niteliğinde olan ispat hakkının kullanılabilmesi, deliller vasıtasıyla mümkün olabildiğinden, taraflarca sunulan delillerin kapsamı ispat hakkının sağlanabilmesi bakımından son derece önemlidir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 193. maddesinde düzenlenen delil sözleşmesi ile taraflara ispat faaliyetini gerçekleştirecekleri delilleri belirleme imkanı tanınmıştır. Bununla birlikte; ispat hakkının Anayasal temel hak niteliğinde olması, taraflara tanınan delilleri belirleme imkanının sınırlarının belirlenmesi zorunluluğu doğurmaktadır. Çalışmamızda; delil sözleşmesinin tanımı yapılarak hukuki niteliği açıklanmış, delil sözleşmesinin medeni yargılama ilkeleri ve senetle ispat kuralı bakımından değerlendirilmesi yapılmış, delil sözleşmesinin kurulma şekilleri, geçerlilik şartları, türleri üzerinde durulmuştur. Özellikle; delil sözleşmesinin akdedilmesiyle kesin delil yaratılıp yaratılamayacağı, delil sözleşmesinin taraflar ile hakim üzerindeki etkisi ve delil sözleşmesinin hakim tarafından resen gözetilip gözetilemeyeceği sorunları irdelenmiştir. Delil sözleşmesi akdetme özgürlüğünün hem yargılama hukuku bakımından hem de maddi hukuk bakımından sınırları konusunda da açıklamalara yer verilmiştir.