Medenî Usul Hukuku

İÇİNDEKİLER KISALTMALAR . XXIII GENEL KAYNAKÇA . XXVII § 1- GİRİŞ . 1 I. Medenî Usul Hukukunun Konusu . 1 II. Medenî Usul Hukukunun Amacı . 3 III. Medenî Usul Hukukunun Tarihî Gelişimi ve Bugünkü Medenî Usul Kanunumuz 5 IV. Medenî Usul Hukukunun Pozitif Kaynakları . 10 V. Yargılama Hukuku Güvenceleri ve Medenî Usul Hukuku Bakımından Önemi 11 VI. Usul Hükümlerinin Zaman İtibariyle Uygulama Alanı . 13 VII. Medenî Usul Hükümlerinin Yorumu . 17 VIII. Usul Hukuku İşlemleri 19 IX. Medenî Usul Hukukunda İlmî ve Kazaî İçtihatlar 22 § 2- MAHKEME TEŞKİLATI VE YARGI GÖREVLİLERİ 27 I. Yargı Erki ve Adlî Yargı Mahkemeleri . 27 II. Hâkimlik Mesleği 29 III. Hâkimlerin Bağımsızlığı 31 IV. Hâkimlerin Tarafsızlığı 33 V. Hâkimin Yasaklılığı ve Reddi . 35 VI. Hâkimin Hukukî Sorumluluğu . 37 VII. İstinabe. 39 VIII. Avukatlık. 40 § 3- DAVANIN AÇILACAĞI MAHKEME (GÖREV VE YETKİ) 45 I. Davanın Hangi Mahkemede Açılacağı 45 A. Mahkemelerin Görev ve Yetkisi, Hak Arama Hürriyeti ve Tabii Hâkim İlkesi 45 B. Mahkemelerin Görevi . 48 İçindekiler 1. Görevle İlgili Temel Kurallar 48 2. Özel Görevli Mahkemeler . 50 a) Sulh Hukuk Mahkemesi 50 b) Asliye Ticaret Mahkemesi . 50 c) Tüketici Mahkemeleri . 53 d) Diğer Özel Görevli Mahkemeler . 55 C. Mahkemelerin Yetkisi . 56 1. Genel Yetki Kuralı 57 2. Sözleşmeye Dayanan Davalarda Yetki 60 3. Haksız Fiil Davalarında Yetki . 60 4. Mirastan Doğan Davalarda Yetki 61 5. Taşınmaz Davalarında Yetki 62 6. Karşı Davada Yetki 62 7. Şubeler ve Tüzel Kişilerle İlgili Davalarda Yetki . 62 8. Sigorta Sözleşmelerinden Doğan Davalarda Yetki 63 9. Yetki Sözleşmesi 64 D. Görevsizlik ve Yetkisizlik Hakkındaki Usulî Savunmaların İleri Sürülmesi 71 E. Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler ve Yargı Yerinin Belirlenmesi 72 § 4- YARGILAMA HUKUKU GÜVENCELERİ VE YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELER . 75 I. Yargılama Hukuku Güvenceleri 75 A. Adil Yargılanma Hakkı . 75 B. Hukukî Dinlenilme Hakkı . 78 II. Yargılamaya Hâkim Olan İlkeler . 80 A. Aleniyet İlkesi 81 B. Doğrudanlık İlkesi . 83 C. Usul Ekonomisi İlkesi. 86 D. Tasarruf İlkesi 88 E. Taraflarca Getirilme İlkesi . 90 F. Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi 92 G. Tarafların Dürüst Davranma ve Doğruyu Söyleme Ödevi . 98 H. Yargılamayı Hâkimin Sevk ve İdare Etmesi . 100 III. Yargılama Hukuku Güvencelerinin ve Yargılamaya Hâkim Olan İlkelerin İhlali 101 İçindekiler § 5- DAVADA TARAFLAR . 103 I. Taraf Kavramı . 103 II. İki Taraf Sistemi 104 III. Taraf Ehliyeti, Dava Ehliyeti ve Dava Takip Yetkisi . 105 A. Taraf Ehliyeti . 105 B. Dava Ehliyeti . 110 C. Dava Takip Yetkisi . 113 IV. Davaya Vekâlet . 116 V. Taraflara İlişkin Dava Şartlarının İncelenmesi 118 VI. Davada Tarafın Yanlış Gösterilmesi 119 § 6- DAVA ARKADAŞLIĞI VE DAVAYA MÜDAHALE 121 I. Dava Arkadaşlığı . 121 A. İhtiyarî Dava Arkadaşlığı . 121 B. Mecburî Dava Arkadaşlığı . 124 II. Fer'î Müdahale ve Davanın İhbarı 128 A. Fer'î Müdahale 129 B. Davanın İhbarı . 133 III. Aslî Müdahale 135 IV. Cumhuriyet Savcısının Davada Yer Alması . 137 § 7- TEBLİGAT, SÜRELER, ESKİ HÂLE GETİRME VE ADLÎ TATİL 139 I. Tebligat 139 A. Genel Olarak . 139 B. Tebligat Usulleri 140 C. Milletlerarası Tebligat . 143 II. Süreler ve Eski Hâle Getirme 146 A. Süreler. 146 B. Eski Hâle Getirme 148 III. Adlî Tatil . 150 § 8- DAVA TÜRLERİ. 153 I. Giriş 153 II. Hukukî Himayenin Niteliğine Göre Dava Türleri . 153 İçindekiler A. Eda Davası . 153 B. Tespit Davası . 154 C. İnşaî Dava 156 III. HMK'da Yer Verilen Diğer Dava Türleri 158 A. Kısmî Dava. 158 B. Belirsiz Alacak Davası 160 C. Davaların Yığılması (Objektif Dava Birleşmesi) . 165 D. Terditli Dava 167 E. Seçimlik Dava 167 F. Topluluk Davası . 168 § 9- DAVA ŞARTLARI VE İLK İTİRAZLAR . 171 I. Dava Şartları . 171 A. Mahkemeye İlişkin Dava Şartları . 172 1. Türk Mahkemelerinin Yargı Yetkisinin (Yargı Hakkının) Bulunması 172 2. Yargı Yolunun Caiz Olması 172 B. Taraflara İlişkin Dava Şartları 177 C. Dava Konusuna İlişkin Dava Şartları 177 1. Hukukî Menfaat 177 a) Eda Davalarında Hukukî Menfaat . 179 b) Tespit Davalarında Hukukî Menfaat . 180 c) İnşaî Davalarda Hukukî Menfaat . 181 2. Derdestlik 181 3. Kesin Hüküm Bulunmaması 184 4. Gider Avansı 184 5. Teminat . 186 6. Diğer Dava Şartları 187 II. Dava Şartlarının İncelenmesi 188 III. İlk İtirazlar 189 A. İlk İtirazların İleri Sürülmesi 190 B. İlk İtirazların İncelenmesi 190 § 10- DAVA KONUSU, DAVANIN AÇILMASI VE KARŞI DAVA 191 I. Dava Kavramı ve Davanın Konusu 191 İçindekiler II. Davanın Açılması ve Dilekçeler Aşaması 196 A. Dava Dilekçesi . 197 1. Dava Dilekçesinin Zorunlu Unsurları . 197 2. Dava Dilekçesinin Zorunlu Olmayan Unsurları 200 B. Dava Açılması ve Sonuçları . 203 C. Cevap Dilekçesi . 207 D. Savunma Araçları 208 E. İkinci Dilekçeler Aşaması . 214 III. Karşı Dava . 214 § 11- İDDİA VE SAVUNMANIN DEĞİŞTİRİLMESİ VE GENİŞLETİLMESİ YASAĞI VE ISLAH 219 I. İddia ve Savunmanın Değiştirilmesi ve Genişletilmesi Yasağı 219 II. Islah 225 § 12- DAVANIN GERİ ALINMASI, DAVA KONUSUNUN DEVRİ, İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ 231 I. Davanın Geri Alınması 231 II. Dava Konusunun Devri . 232 III. İradî Taraf Değişikliği 233 § 13- ÖN İNCELEME 237 § 14- TAHKİKAT 243 I. İsticvap . 245 II. Tarafların Dinlenmesi . 247 III. Tutanaklar 248 IV. Dosyanın İşlemden Kaldırılması . 249 V. Ön Sorun 250 VI. Bekletici Sorun . 251 VII. Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılması . 253 § 15- İSPAT VE DELİLLER . 257 I. İspat Hukukuna İlişkin Bazı Temel Kavram ve Müesseseler . 257 A. İspat Kavramı 257 İçindekiler B. İkrar . 258 C. İspat Yükü . 263 1. İspat Yüküne İlişkin Temel Kavramlar . 263 2. İspat Yükü Bakımından Özellik Arz Eden Durumlar . 265 D. İspat Ölçüsü 267 E. İspat Gücü . 269 F. Somutlaştırma Yükü 270 G. Karineler . 271 II. Deliller 275 A. Delil Sistemleri 275 B. Hukuka Aykırı Deliller 276 C. Delil Sözleşmeleri 279 D. Delillerin İleri Sürülmesi 280 E. Delil Türleri . 286 1. Kesin Deliller . 287 a) Senet . 287 aa. Senet ve Belge Kavramları . 287 bb. İspat Şartı-Geçerlilik Şartı Ayrımı 289 cc. Senetlerin İspat Gücü 290 dd. Senetlerin Üçüncü Kişilere Karşı İspat Gücü . 293 ee. Senet ve Belgelerin Mahkemeye İbrazı . 294 ff. Ticarî Defterlerle İspat 296 b) Yemin 299 c) Kesin Hüküm . 302 2. Takdirî Deliller . 302 a) Tanık Beyanı 303 aa. Tanıklıktan Çekinme 305 i. Kişisel Nedenlerle Tanıklıktan Çekinme 305 ii. Sır Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme . 306 iii. Menfaat İhlali Tehlikesi Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme 306 bb. Tanık Beyanının Değerlendirilmesi . 308 b) Bilirkişi . 309 aa. Genel Olarak . 309 bb. Bilirkişilik Kanunu ile Yapılan Düzenlemeler . 309 İçindekiler cc. Bilirkişi Raporu 312 dd. Bilirkişi Raporunun Değerlendirilmesi . 315 ee. Bilirkişinin Hukukî Sorumluluğu 317 c) Keşif 317 d) Kanunda Düzenlenmemiş Deliller . 319 III. Senetle İspat Zorunluluğu 319 A. Temel Kural . 319 B. Senetle İspat Zorunluluğunun İstisnaları 322 1. Ticarî Defterlerle İspat Usulünün Senetle İspat Zorunluluğu ile İlişkisi . 322 2. Manevî İmkânsızlık Hâlleri 323 3. Maddî İmkânsızlık Hâlleri 324 4. Delil Başlangıcı 325 C. Senede Karşı Senetle İspat Zorunluluğu . 327 § 16- SÖZLÜ YARGILAMA VE HÜKÜM . 331 I. Sözlü Yargılama 331 II. Karar ve Hüküm 332 III. Hükmün Tashihi, Tavzihi ve Tamamlanması 336 IV. Hükmün Etkileri ve Kesin Hüküm . 337 A. Genel Olarak . 338 B. Şeklî Anlamda Kesin Hüküm . 338 C. Maddî Anlamda Kesin Hüküm. 339 1. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Unsurları . 339 2. Kesin Hükmün Etkileri . 340 a. Kesin Hükmün Olumsuz (Dava Şartı) Etkisi . 340 b. Kesin Hükmün Olumlu (Kesin Delil) Etkisi . 341 c. Yenilik Doğuran (İnşaî) Etki . 343 d. Kesin Hükmün Unsur Etkisi . 343 3. İlamların Belge Olarak Delil Teşkil Etmesi . 344 4. Kesin Hükmün Kişi Bakımından Sınırları 345 5. Ceza Mahkemesi Kararının Hukuk Mahkemesini Bağlaması 346 § 17- HÜKÜM VE USULÎ RET DIŞINDAKİ NİHAÎ KARARLAR 351 I. Giriş 351 İçindekiler II. Davaya Son Veren Taraf İşlemleri 352 A. Davadan Feragat ve Davayı Kabul . 354 B. Sulh . 356 III. Davanın Açılmamış Sayılması . 359 IV. Davanın Konusuz Kalması . 361 § 18- YARGILAMA GİDERLERİ VE ADLÎ YARDIM 363 I. Yargılama Giderleri . 363 II. Adlî Yardım . 368 § 19- BASİT YARGILAMA USULÜ . 371 § 20- GEÇİCİ HUKUKÎ KORUMA TEDBİRLERİ 375 I. Genel Olarak. 375 II. İhtiyatî Tedbir . 376 A. İhtiyatî Tedbir Türleri 377 B. İhtiyatî Tedbirde Yargılama Usulü . 378 1. İhtiyatî Tedbirde Görev ve Yetki . 378 2. Tedbir Talebi . 379 3. İhtiyatî Tedbirde Teminat . 379 4. İhtiyatî Tedbir Kararına İtiraz ve Kanun Yolu 379 5. İhtiyatî Tedbir Kararının Uygulanması ve Tedbiri Tamamlayan İşlemler 381 6. İhtiyatî Tedbir Dolayısıyla Tazminat 382 III. Delillerin Tespiti . 382 § 21- ÇEKİŞMESİZ YARGI . 385 I. Genel Olarak. 385 II. Çekişmesiz Yargı İşleri 388 III. Çekişmesiz Yargı İşlerinin Sınıflandırılması . 388 IV. Çekişmesiz Yargı Organları . 390 V. Çekişmesiz Yargıda Görev ve Yetki . 390 VI. Bir İşin Yargılama Sırasında Çekişmesiz Olmaktan Çıkıp Çekişmeli Yargı Alanına Girmesi 391 VII. Çekişmesiz Yargıda İlgililer . 393 İçindekiler VIII. Çekişmesiz Yargıda Üçüncü Kişilerin Yargılamaya Katılması 393 IX. Çekişmesiz Yargıda Yargılama Usulü 394 A. Çekişmesiz Yargıda Yargılamanın Başlaması . 395 B. Çekişmesiz Yargıda Yargılama Konusunun Belirlenmesi . 395 C. Çekişmesiz Yargıda Re'sen Araştırma İlkesinin Uygulanması 396 D. Çekişmesiz Yargıda Yargılamanın Sona Ermesi . 396 1. Talebin Geri Alınması, Feragat, Kabul ve Sulh. 396 2. Nihaî Karar 396 E. Çekişmesiz Yargıda Kanun Yolları 397 1. Çekişmesiz Yargı Kararlarına Karşı İstinaf . 397 2. Çekişmesiz Yargı Kararlarına Karşı İtiraz . 399 a. Adın Değiştirilmesine İtiraz . 399 b. Vesayet ile İlgili Çekişmesiz Yargı İşlerinde İtiraz 400 aa. Vasi Tayinine İtiraz 400 bb. Vasinin Azline İlişkin Sulh Hukuk Mahkemesi Kararına İtiraz 400 cc. Sulh Hukuk Mahkemesinin Vesayet Makamı Olarak Verdiği Kararlara İtiraz 400 § 22- KANUN YOLLARI 403