Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu; Ulusal ve Uluslararası Boyutta Yolsuzlukla Mücadele

Genel Olarak Yolsuzluk ve Yolsuzlukla Mücadele Yolsuzluğun Tanımı, Çeşitleri, Boyutları Yolsuzlukla Mücadeleye Dair Yasalar Yolsuzlukla Mücadelede Denetim ve Denetleyici Kurum ve Kuruluşlar Yolsuzlukla Mücadelede Yöntemler - Öneriler Yolsuzlukla Mücadelede Etik Davranış İlkeleri Yolsuzlukla Mücadelenin Uluslararası Boyutu 3628 Sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu Madde Madde Açıklamalar Soruşturma Usulü Özel Soruşturma ve Kovuşturma Usulüne Tabi Olanlar Anayasa Mahkemesi -ve Yüce Divan-, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay ve Etik Kurulu Kararları İlgili Mevzuat Ulusal Mevzuat Uluslararası Sözleşmeler Ekler Bugüne kadar genel olarak memur yargılamasına, kamu görevlilerine ilişkin özel soruşturma usullerine veya yolsuzluk teşkil eden zimmet, rüşvet, görevi kötüye kullanma gibi suçlara ilişkin olarak yapılmış çok sayıda birbirinden değerli çalışma mevcuttur. Ancak yolsuzlukla mücadele adına büyük umutlarla çıkarılan 3628 sayılı Kanun hakkında müstakil bir çalışma yapılmamış, mevcut çalışmalarda daha çok 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun istisnasını teşkil eden 3628 sayılı Kanunun soruşturma usulüne ilişkin 17-20. maddeleri ele alınmıştır. Bu hususun, hem bizi böyle bir konuda çalışmaya sevkeden, hem de çalışmayı zorlaştıran bir etken olduğunu belirtmek isterim. Kitabın 1. Kısmında, genel olarak yolsuzluğun tanımı ve çeşitleri, sonuçları, yolsuzluğun boyutları, denetim ve denetleyici kurum ve kuruluşlar, yolsuzlukla mücadelede yasal düzenlemeler, yolsuzluğun sonuçları, yolsuzlukla mücadelede yöntemler-öneriler, etik davranış ilkeleri -Kamu Görevlileri Etik Kurulu, yargı etiği, siyasi etik-, yolsuzlukla mücadelenin uluslararası boyutu -uluslararası sözleşmeler ve belgeler ile uluslararası örgütler-, uluslararası hukukun iç hukuka etkisi gibi konular işlenmiştir. Çalışmanın omurgasını teşkil eden 2. Kısımda 3628 sayılı Kanunun sistematiğine bağlı kalınarak sırasıyla her madde genişçe açıklanmış, Kanunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesine dair Tutanak Dergisinden faydalanılarak tasarı, genel gerekçe ve madde gerekçelerinde yer alan farklı ve açıklayıcı noktalara yeri geldikçe değinilmiştir. Ayrıca diğer kanunlarda ve Uluslararası Sözleşmelerde yer alan paralel veya benzer düzenlemelere atıfta bulunularak irtibat sağlanmış, Kanundan doğan veya uygulamada yaşanan sorunlar göz önüne serilerek çözüm adına önerilerde bulunulmuştur. Her madde altında konuya ilişkin çok sayıda yüksek mahkeme -Anayasa Mahkemesi, Yargıtay Ceza Genel Kurulu ve Yargıtay ilgili Daireleri, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yargıtay Daireler Kurulu ile Uyuşmazlık Mahkemesi- Kararlarına yer verilmiştir. Bir sayfayı aşan kararlar özetlenerek, karardan önce -özet- halinde sunulmuştur. Kanunun ceza hükümlerini içeren 3. Bölümdeki 10-16. maddelere geçmeden önce 3628 sayılı Kanunda düzenlenen suçlarla ilgili olarak verilen cezaların 10. maddenin birinci fıkrası hariç tecil edilemeyeceğine, şahsi hürriyeti bağlayıcı olanların para veya tedbire çevrilemeyeceğine, mahkumiyetin kanuni sonucu kamu hizmetlerinden süreli ve süresiz yasaklanma cezası verilebilmesine ve özel müsadere hükmüne ilişkin düzenlemeler, 5237 sayılı TCK nun genel hükümleri karşısındaki durumu ayrı ayrı ve karşılaştırmalı olarak ele alınıp ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır. 17-20. maddeleri içeren -Bu Kanunda Yazılı Suçlar İle Bazı Suçlardan Dolayı Soruşturma Usulü- üst başlıklı 4. Bölümde tek tek her madde açıklanmakla birlikte 17. maddedeki soruşturma usulünün istisnaları olan Müsteşar, Vali ve Kaymakamlar ile görevleri veya sıfatları sebebi ile özel soruşturma ve kovuşturma usulüne tabi olan Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Bakanlar, Milletvekilleri, Yüksek Mahkeme Başkan ve Üyeleri, Hakim ve Cumhuriyet savcıları, Avukatlar, Noterler, Yükseköğretim Kurulu Başkanı ve Rektörler ile diğer görevliler ve asker kişiler yönünden geçerli olan soruşturma ve kovuşturma usulleri hakkında gerekli açıklamalar yapılmış, adı geçenlerin birçoğu Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesinde yargılandıkları için -Anayasa Mahkemesinin Yüce Divan Sıfatıyla Görev ve Yetkisi- ve Cumhuriyet tarihi boyunca -Yüce Divanda Yargılanan Başbakan ve Bakanlar- hakkındaki Yüce Divan Kararlarına özetle yer verilmiştir. Son Kısımda ise -İlgili Mevzuat ve Ekler- yer almaktadır. Bunlar başta 3628 sayılı Kanun ve ilgili Yönetmelik olmak üzere 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun, 5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması. Hakkında Kanun ve 3628 sayılı Kanunun 17. maddesinde sayılan suçlarla ilgili mevzuat ile ülkemizin imzalayıp taraf olduğu ve iç hukukumuzun bir parçası haline gelen Uluslararası Sözleşmeler, -Siyasi Etik Komisyonu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi-, Anayasa Mahkemesinin iki Kararı -3628 sayılı Kanuna muhalefet suçundan -Yüce Divan- sıfatıyla verdiği Karar ve 5548 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu nun tamamının iptali ve yürürlüğünün durdurulmasına ilişkin Kararı- ile Birleşmiş Milletler Kamu Görevlileri İçin Uluslararası Davranış Kuralları ve Avrupa Konseyi Yolsuzlukla Mücadelede Yirmi Temel İlke Kararı dır. Bu konuda yapılmış ilk çalışma olması itibariyle kitabın başta Hakim, C. savcısı ve Avukat gibi yargı mensupları, inceleme ve soruşturma yapmakla görevli müfettiş ve muhakkikler olmak üzere genelde yolsuzluk ve özelde 3628 sayılı Kanun hakkında bilgi edinmek isteyen herkese yararlı olacağına inanıyorum. Sizlerden gelecek eleştiri ve öneriler bu inancımı pekiştirecektir. Kitaba kaynak teşkil eden çalışmaların yazarlarına, moral desteklerini esirgemeyen 7. Ceza Dairesinin değerli Başkanı Turan Demirtaş ve sayın üyeleri ile tetkik hakimi meslektaşlarıma, bu konudaki kararlarını esirgemeyen Askeri Yargıtay Başkanı sayın Ahmet Alkış ve Genel Sekreter Hasan Dengiz Bey e, Adalet Yayınevinin yetkilisi Hakan Karaaslan Bey ve yayınevi çalışanlarına, kendilerine ayıracağım zamandan çalarak çalıştığım eşim ve sevgili çocuklarıma ayrı ayrı teşekkür ederim.