La’li Dolab-Name; (Metin-Açıklamalar-Dizin-Tıpkıbasım)

Türk dili alanında yapılan çalışmalarda tarihî dönemlere ait metinlerin neşri geniş yer tutmaktadır. Toplumun kültüründe, yaşayış biçiminde görülen değişim ve gelişimler hâliyle dile de yansımaktadır. Tarihî metinlerle dilin değişimi ve gelişimiyle beraber toplumların gelişimi de takip edilebilmektedir. Türk dilinin ilk dönem yazılı metinlerinden itibaren günümüze değin pek çok konuda eser kaleme alınmıştır. Dilin zenginliğini ve gelişimini ortaya koyan bu kültür mirasları aynı zamanda ele aldığı konu itibariyle de okuyucusuna ışık tutmaktadır. İslamiyet öncesi Türk edebiyatında yazılan eserlerle sonrasında ortaya konmuş eserler arasında elbette konu ve değerler bakımından farklılıklar vardır. Ancak her iki dönemde de hatta daha eski dönemlerde diğer dillerde, insana doğruluğu dürüstlüğü öğütleyen, nasihat verici eserler yazılmıştır. Bu eserler üzerine yapılan çalışmalar Türk dili ve edebiyatına katkı sağlamakla beraber konu bakımından da okuyucusunu düşünmeye ve ibret almaya yöneltmektedir. Dolâb-nâme adıyla yazılmış olan eser de insanların dünya hayatının çekiciliğine kanmamasını öğütleyen manzum bir eserdir. Eser üzerinde çalışma yapılırken Türk dili alanında yapılan çalışmalar örnek alınmakla beraber kimi bölümlerde farklı usuller tercih edilmiştir. Çalışma esas itibariyle üç bölümden oluşmaktadır. Girişten sonraki ilk bölümde eserin müellifi, yazılış tarihi, dili ve üslubu gibi başlıklara yer verilmiştir. İlk bölümden sonra çalışmayı hazırlarken izlenen yol, “Yöntem ve Usul” başlığının altında verilmiştir. İkinci bölümde Arap alfabesiyle yazılmış manzum eserin çeviriyazısı bulunmaktadır. Elimizde tek nüshası bulunan ve manzum yazılmış olan eser klasik yöntemlerden biraz farklı olarak günümüz alfabesine tranksripsiyon işaretleri kullanılarak aktarılmıştır. Metin harekesizdir. Kelime ve ekler harekeyle veya harfle gösterilmediği sürece dönemin ses özelliğine göre okunmuştur. Elimizde tek nüsha olması sebebiyle metinde eksik veya yanlış yazıldığı düşünülen kelimelerin düzeltilmesinde metne bağlı kalınmıştır. Bu düzeltmeler eksik harf veya kelime tamamlanması biçimindeyse metin içinde yapılmış, kelimeyi değiştirme veya daha kapsamlı bir değişiklik ise dipnotta verilmiştir. Üçüncü bölümde metinde geçen bazı kelime ve biçimbirimlerin açıklamaları vardır. Kullanımı bakımından veya dil özelliği açısından dikkat çeken dil unsurları eserin yazıldığı dönem göz önüne alınarak açıklanmıştır. Eserin dil özellikleri için ayrılan bu bölümde madde başı olan biçimbirimlerin listesi de yer almaktadır. Son kısımda ise metnin sözlüğü hazırlanmıştır. Metinde geçen kelimeler, metindeki anlamı esas alınarak ve varsa birleşik yapılarıyla dizinde verilmiştir. Arapça cümle bütünlüğünde olan ifadeler ve Farsça başlıklar dizine alınmamıştır. Çalışmanın sonunda da “Kaynaklar” ve “Tıpkıbasım” bulunmaktadır.