Kültürün abc'si

Bozkurt Güvenç: Türkiye'de sosyal bilimlerin temel taşlarından biri... Ç alışmalarında, sosyal antropolojiyle ilgili sorunlar içinde en çok "kültür" kavramı üzerinde duran Güvenç'ten, sosyal bilimlerin bu en temel ve en çetrefilli kavramı üzerine özenle hazırlanmış çok yönlü bir deneme... K ültürün ABC'si: Kültürü tanıtmaya, sevdirmeye çalışan, herkesin kültür kavramıyla ilgili istediği bölümü keyifle okuyabileceği sorularına yanıt bulabileceği ve yeni yeni sorular oluşturacak gerçek bir ABC... Tadımlık Halkbilimi ve Ötekiler Halkbilimi, çağdaş (yaşayan) halk kültürünü inceleyen bir insanbilimidir. Yabancı dillerdeki etnografya, etnoloji ve folklor gibi adları Türkçeye de girmiştir: Etnografya müzesi, etnoloji araştırması, folklor yarışması gibi. Ethnos (halk) sözcüğünden türetilen etnografya, halkın (belli bir topluluğun) günlük yaşamıyla ilgili belge ve töreleri derler, sınıflar, sergiler. Etnoloji, etnografyanın topladığı bilgileri, inceler, değerlendirir ve yorumlar. İngiliz uyruklu W. J. Thomas tarafından önerilen, "Folklore" ise, yazılı olmayan her türlü geleneksel töreyi ve sanatı derleyip yaşatmayı amaçlayan bir bilgi ve ilgi alanıdır. Folk sözcüğü halk ve topluluk, lore ise bilgi anlamındadır. bu kısa açıklamadan, etnografya, etnoloji ve folklor gibi yabancı kökenli sözcüklerin "halkbilim" veya "halkbilgisi" anlamına geldiği görülmektedir. Başka bir deyişle bütün bu bilgiler, belli bir topluluğa ait bilgiler toplamı olarak akademik ve evrensel insanbilimin kollarıdır. Günümüzde bütün bunlar, sosyal-kültürel insanbilimin dalları olarak görülür. Benzer araştırma ve yayınlar, araştırmanın konusundan çok, yapıldığı ülkeye göre değişik isimler alır. Sözgelişi, Amerika Birleşik Devletleri'nde "kültür antropolojisi", İngiltere'de "sosyal antropoloji", Fransa'da ve öteki bazı Latin ülkelerinde "etnoloji" , Almanca konuşulan ülkelerde "Völkerkunde", bazı kuzey ülkelerinde ise sadece "folklor" gibi. Ülkemizde, halk edebiyatı, halk oyunları, halk şarkıları ve halk giysileri anlamında kullanılan "folklor", halkbilimin halk sanatına yönelen dalıdır.