Körüm Bitig; Eski Uygurca Fal Kitabı

Türk dilinin pek çok alanda öncü ürünleri Eski Uygur Türkçesi dönemine aittir. Özellikle din dışı konularda kaleme alınan Uygurca metinler eski Türk dili ve kültürü hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Gündelik hayata dair uygulamaların aktarıldığı bu metinler tür çeşitliliği yanında dil hususiyetleri açısından da Türkçenin gelişimine ışık tutmaktadır. İlk çağlardan itibaren insanoğlunun gelecek merakını tatmin için başvurulan fallar eski Türk toplumlarında da hayli rağbet görmüştür. Eski Türkçede fal, ırk sözcüğüyle karşılanmış fal bakmaya ırklamak denilmiştir. Bu uğraşı çeşitli uygulamaların sonuçlarını yorumlamak suretiyle gerçekleştiren kimselere ise körümçi adı verilmiştir. Uygur metinlerinde fal kitapları için ırk bitig yanında körüm bitig ifadesinin kullanıldığı görülür. Eski Uygurca metin yayımcılığının başlangıç dönemi eserleri arasında zikredebileceğimiz Körüm Bitig ilk kez Türkische Turfan-Texte serisinin birinci cildi olarak 1929'da neşredilmiştir. Reşid Rahmeti Arat'ın Eski Türk Şiiri adlı kitabına dâhil ettiği metinler arasında Uygurca fal kitabı da bulunmaktadır. Değinilen çalışmaların ardından geçen sürede Eski Türkçe incelemeleri bir hayli ilerleme göstermiş, Almanya'daki koleksiyonlarda bulunan fal konulu Uygur yazmalarının katalogu hazırlanmıştır. Konuyla ilgili Eski Uygurca belgeleri Türklük Bilimi'nin kaydettiği son gelişmeler ışığında yeniden ele alarak dilimizin bu dönemine ışık tutmayı amaçlayan elinizdeki çalışma Uygur metinlerinin Türkiye'de yakından tanınmasına da katkı sağlayacaktır.