Kitâbü't-Tenbih Ve'l-İşraf; (Coğrafya ve Tarih)

Elinizdeki bu kitap büyük İslam tarihçilerinden Mesûdî'nin en son yazdığı eserdir. Ölüm tarihi olan 956 yılında tamamlanmıştır. Kitaplarının hülasası durumundadır. Mesûdî İslam kültürü yanında Helenistik kültürü, İran, Mezopotamya, Cahiliye Arapları, Yunan, Roma, Bizans tarihini de iyi bilmektedir. Aynı zamanda büyük bir gezgindir. Kitap kozmoloji, astronomi, coğrafya konularında bir giriş kısmıyla başlar. Bundan sonra eski İran, Mezopotamya, Arabistan, Yunan ve Roma tarihleri hakkında kıymetli bilgiler verir. Bizans tarihini, Hıristiyanlık tarihini ölümü olan 956 yılına kadar anlatır. Bundan sonra Hz. Peygamber, gazveleri, seriyyeleri (gece gönderdiği birlikler), sevâribi (gündüz gönderdiği birlikler) hakkında ayrıntılı bilgi verir. İslam tarihini ölümüne yani 956 yılına kadar kısaca anlatır. Kitapta başka yerde bulunmayan kıymetli bilgiler yer alır. Bu kitabın tercümesini yayınlamakla önemli bir boşluğu doldurmayı umuyoruz.