Kentsel Yenilemede Bir Araç Olarak Kentsel Dönüşüm Projeleri ve İlgili İdari Yargı Kararları

İnsanların bir arada yaşama gereksiniminden doğan kentte, yaşanan ekonomik, sosyal ve politik değişimler kentteki yaşamı da sürekli olarak etkilemektedir. Kentsel dönüşüm de bu değişimlere cevap vermek amacıyla özellikle 20. yüzyıldan itibaren kent planlamanın gündeminde yerini almıştır. Kentsel dönüşüm kentsel alanın farklı yöntemlerle dönüştürülmesini amaçlayan ve içerisinde birçok farklı aktörü barındıran çok boyutlu bir kavramdır. Sanayi Devrimi ile birlikte Batı ülkelerinde oluşan işçi sınıfının barındığı çöküntü alanlarının iyileştirilmesi, 2. Dünya Savaşı sonrası tahrip olan Avrupa kentlerinin yeniden inşası ve son yıllarda işlevini yitirmiş sanayi alanlarını yeniden değerlendirme girişimleri kentsel dönüşümün değişen dünya koşullarına bağlı olarak gösterdiği gelişimi ortaya koymaktadır. Köhneleşen kent merkezleri, fonksiyonunu yitiren sanayi alanları, afet riski taşıyan yerleşim bölgeleri, gecekondu alanları, tarihi konut alanları kentsel dönüşüm olgusunun uygulama alanları olarak karşımıza çıkmaktadır. Zamanla amaçları, organizasyon ve yönetim modelleri değişime uğramıştır. Türkiye'de ise kentsel dönüşüm olgusu, son yıllarda yıpranan kentsel alanların dönüştürülmesinde sıkça kullanılan bir araç haline gelmiştir. Bu çalışma, kentsel dönüşümün fiziksel, ekonomik ve sosyal boyutlarının ve kentsel dönüşüme ilişkin Türkiye'deki idari yargı mercilerinin verdiği kararların irdelenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma kapsamında, kentsel dönüşüm sonucunda mekânda sadece fiziksel değişmeler değil, ekonomik, kültürel ve sosyal değişmelerin de olduğu üzerinde durulmuştur. Araştırmada kullanılan yöntem; literatür araştırmasından, konu ile ilgili mahkeme kararlarının incelenmesinden ve deneyimlere dayanan yorumlardan oluşmaktadır.