Kanuni İdare İlkesi Bağlamında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

16 Nisan 2017 tarihinde zorunlu halkoylamasıyla kabul edilen hükûmet sistemi değişikliği, Türk kamu hukuku kavram ve kurumları bakımından önemli bir değişim ve dönüşümü beraberinde getirmiştir. Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi olarak adlandırılan yeni sistemde, Bakanlar Kurulu kaldırılmış; 1982 Anayasası'nda geçerli olan “iki başlı” yürütme yapısı sona erdirilmiştir. Yürütmenin yapısında yaşanan bu dönüşüm, yürütmenin düzenleme yetkisine ilişkin hukuki rejimde de bir değişime neden olmuştur. Bakanlar Kurulunun kaldırılmasının olağan bir sonucu olarak, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan kanun hükmünde kararname ve tüzüklerin anayasal varlığına son verilmiştir. Söz konusu düzenleyici işlemlerin yürürlükten kaldırılmasıyla oluşan boşluk, yeni bir hukuki işlem türü ile doldurulmuş; Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sisteminde yürütmenin başı konumunda bulunan Cumhurbaşkanına, yürütme yetkisine ilişkin konularda “Cumhurbaşkanlığı kararnamesi” çıkarma yetkisi tanınmıştır. Anayasa değişikliğinin en radikal sonuçlarından biri olan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, ilga edilen kanun hükmünde kararnamelerin yeni sistemdeki ikamesi gibi görünse de, bütünüyle farklı ve yeni bir hukuki işlem türüdür. 1982 Anayasası'nın 104. maddesinde genel çerçevesi çizilen Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yürütmenin diğer düzenleyici işlemlerinden farklı olarak kanuna dayanmaksızın, Anayasa'nın doğrudan doğruya verdiği yetkiyle çıkarılan ve bu yönüyle ilk-el düzenleme yetkisi içeren bir hukuki işlem niteliği taşımaktadır. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile yürütmeye tanınan ilk-el düzenleme yetkisi, Anayasal düzeyde korunan ve hukuk devleti ilkesinin bir gereği olan kanuni idare ilkesi bakımından da önemli sonuçlar doğurmaktadır. Bu çalışmada, Cumhurbaşkanlığı kararnamesine ilişkin anayasal çerçevenin belirlenmesi ve bu anayasal çerçevenin kanuni idare ilkesinin unsurları bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır.