İstanbul'un Anlatımı

İspanyol denizci Federico Gravinanın 18. yüzyılın son çeyreğinde İstanbula yaptığı yolculuğunu ve mürettabatlarıyla birlikte İstanbulda gördüklerini anlattığı İstanbulun Anlatımı, Osmanlı İmparatorluğuna, Saraya, Osmanlı toplumuna, âdetlerine, yaşam biçimine, İstanbulda yaşayan diğer halklara, yapılara ve gündelik yaşantıya ilişkin Batılı bir gözden yansıyan yer yer abartılı gözlemleri sunuyor okuyucuya. Tadımlık Türkler sıcak hamamlardan çok zevk alıyorlar ve mimarisi Saray bölümünde açıklanmış olan hamamlar içindeki birtakım odalarda yıkanıyorlar. Sürekli olarak küçük fincanlarla şekersiz kahve içiyorlar. Çok değerli pipolar kullanıyorlar ve enfiye çekiyorlar. Sıradan insanlar için bu içeceklerin, tütünün ve enfiyenin verildiği kahvehaneler var. Şarap yasak olduğu için onun yerine afyon kullanılıyor ve İstanbulda afyon içmek için tiryaki çarşısı ya da afyon pazarı adı verilen bir yerde toplanıyorlar. Bunu, zeytin taneleri gibi tabletler halinde hazırlıyorlar. Afyonu çok kullananlar sarhoşluğun doğal etkisini aşarak aptallaşıyorlar, sararıp soluyorlar, zayıflıyorlar. Türk zenginleri üç çift kürekli özel kayıklarıyla İstanbul limanında dolaşmak ya da iş için çıkıyorlar. Kendilerine hizmet eden uşakları, kaftanlarını, üniformalarını giyiyorlar ve beyin arkasından yürüyorlar. İstanbula ise at üstünde, çevrelerinde uşaklarla gidiyorlar, ama genel olarak tebdil-i kıyafetle gidiyorlar, böylece maiyetlerinden tasarruf etmiş oluyorlar.