İlâhî Birlik (Risâle-i Sırr-ı Ahadiyyet)

İlâhî Birlik * Ünsî Hasan Halvetî “İlâhî Birlik” adıyla yayınladığımız bu eser, 17-18. asırlarda İstanbul'da yaşayan Sirkeci Salkımsöğüt'te bulunan Aydınoğlu Halvetî/Şabânî Tekkesi şeyhlerinden Ünsî Hasan Efendi'nin (ö. 9 Kasım 1723) sohbet notlarından “Risâle-i Sırr-ı Ahadiyyet” adıyla derlenip kayda geçirilmiştir. Elinizdeki eserde Ünsî'nin hayatı, şahsiyeti ve yetiştiği erkân hakkında bilgi verildikten sonra söz konusu “İlâhî Birlik/Sırr-ı Ahadiyyet”in çeviri metni ele alınmıştır. İlâhî Birlik'te Ünsî Hasan Efendi “vahdet dervişleri”nin kulağına “Ona ruhumdan üfledim. Hicr/29.” denilen demde ezel bezminin sırlarını üflemektedir. Ünsî aynı zamanda bir büyük “Divân-ı İlâhiyât” ortaya koymuştur. Nutkettiği bu manzum cevherlerin çoğu yine ahadiyyet yani ilâhî birlik sırlarıyla ilgilidir. Bu mânâda Sırr-ı Ahadiyyet risâlesi Ünsî'nin bir nev‘i kendi şiirlerinin şerhi kabul edilebilir. Biz bu gerçekten hareketle risâlenin her bölümüne Dîvân'daki ilgili manzumeleri koyarak birlik sırrını biraz daha aralamaya çalıştık. * Ünsî bu eserinde şiir gibi bir dil kullanmaktadır. Bu sebeple risâlenin sadeleştirilerek günümüz Türkçesi'ne aktarılması doğru bir yol değildir. Bu sebeple marifet yolcularının biraz yorulmaları gerekmektedir. Gerçek şu ki Hakk'ın “ahadiyyet” sırlarının aralandığı “İlâhî Birlik”, Türkçe'de yazılan tasavvuf klasikleri içinde çok mühim bir yerde durmaktadır. İnanıyoruz ki Ünsî'nin bu eseri zaman içinde gerçek okuyucularını arayıp bulacak, birlik sırrını arayanların gönüllerinde yepyeni ufuklar açacaktır.*Ünsî Hasan Efendi tıpkı mürşidi Karabaş-ı Velî (ö. 1686) gibi Şeyhül-Ekber İbn Arabî üslûbunun Türk İslâm edebiyatı sahasında en önemli temsilcilerinden birisidir. Kanaatimiz odur ki ahadiyyet sırlarının anlatıldığı “İlâhî Birlik”i anlayan yolcu “Hak katındaki gerçek İslâm”la tanışmış olacaktır. “İlâhî Birlik” kitabı sermâyesi aşk ve irfan olan gönül ehline Muhammedî inciler ikrâm etmektedir.