İdeoloji ve Sosyal Değişme

İdeoloji kavramı, 20. yüzyılın en çok tartışılan dahası peşine en çok düşülen kavramlardan biridir. Kapitalizme alternatif teori olarak ortaya çıkışından ve 20. yüzyıl başında pratikte uygulanmasından sonra daha da ehemmiyet kazanmış, sonradan gelişen ve bu ideolojilerin varyantı ideolojilerin de katkılarıyla geçtiğimiz yüzyıl adeta bir ideolojiler çağı olmuştur. Bu çalışmamızda biz, ideoloji kavramını terim olarak, tarihsel gelişimiyle birlikte inceledikten sonra, diğer alanlarla mukayesesini yaparak, kavrama açıklık getirmek ve tarihsel süreç içinde insanlar tarafından nasıl anlaşıldığını, dahası uygulandığını ortaya koymaya çalıştık. İdeolojinin felsefe, sosyoloji, psikoloji, tarih, dilbilim, kültür, edebiyat, iktisat, siyasal sistemler ile mit ve dinler ile ilişkileri, ele aldığımız temel konular olmuştur. Yine ideolojinin sosyal değişme ile ilişkileri, bu bakımdan sosyal değişmeye etkileri, çalışmamızda amaçlarımızdan biri olmuştur. İdeoloji ile ilişkilendirdiğimiz sosyal değişme olgusunu özellikle tarihimiz ve memleketimiz açısından biraz daha geniş ele almayı yararlı bulduk. Böylelikle gerek Osmanlı Devrinde imparatorluğu çözülmekten kurtaracak yollar arayan aydınlarımıza daha geniş yer verdik. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasında ve istikametinin tayin edilmesinde nelerin etken olduğunu irdelemeye çalıştık.