Hititlerde Doğa Olayları;Çiviyazılı Kaynaklara Göre

“Sahibem, Šamuḫa kenti IŠTAR'ına elimi yukarı kaldırdım. Sahibem, Šamuḫa kenti IŠTAR'ı bana yardım etti. Yukarı ve aşağı (yıldırım) ile kırmızı aydınlandı. Gökyüzü ve yer sallandı.” (CTH 85.1.A KBo 6.29) Hitit Kralı III. Hattušili'nin Šamuḫa kenti tanrıçası IŠTAR için yaptığı bu duada Hitit Devleti döneminde gerçekleşen deprem olayının açık bir şekilde anlatıldığı görülmektedir. Öyle ki bu deprem Hitit kralını öylesine etkilemiştir ki yıldırım ile her yerin kırmızı olarak aydınlandığı ardından ise gökyüzü ve yerin sallanması detaylı şekilde dua içinde anlatılmaktadır. Eskiçağlardan itibaren insanoğlu çok çeşitli doğa olaylarına maruz kalmıştır. Fakat hiç şüphesiz deprem ya da kuvvetli bir yağışın neden olduğu büyük bir sel o çağın toplumunu derinden etkilemiştir. Hitit Devleti'ne ait yazılı belgelerde de birçok doğa olayına yer verildiğini görmekteyiz. Bu çalışmada çiviyazılı tablet arşivinde geçen doğa olaylarının tespitinden sonra, ilgili metinlerin transkripsiyon ve çevirileri yapılmış, filolojik analizleri ile bu belgeler yorumlanarak değerlendirilmiştir. Bu kitapta Hititler döneminde gerçekleşen doğa olaylarının geçtiği askeri, dini, siyasi, idari başta olmak üzere, bunların dışında fal, kehanet, ritüel, bayram, mitoloji, büyü, mektuplar gibi çok geniş bir yelpazeye sahip olan devlete ait çiviyazılı tablet arşiv belgeleri incelenmiştir. Çalışmada “Su, Gökyüzü, Hava, Toprak, Hayvan ve Bitkilerle ile İlgili Doğa Olayları” olarak sınıflandırma yapılarak konunun daha kolay anlaşılması amaçlanmıştır. Yazılı arşivdeki yağmur, sel, rüzgâr, fırtına, yıldırım, gök gürültüsü, yıldırım, sis, deprem, güneş-ay tutulmaları, yıldız kayması, çekirge istilası ve diğer doğa olaylarının Hititçe kelime karşılıkları ve bu kelimelerin geçtiği belgeler ele alınmıştır. Kitabın amacı, Hitit Devleti dönemi doğa olaylarının oluş şekilleri, sebepleri ve sonuçlarının neler olduğu, toplumun yıkıcı doğa olayları karşısında nasıl önlemler aldıkları, bu olayların Hitit dünyasını nasıl etkilediğini çiviyazılı belgeler ışığında anlatmak ve yaşadığımız çağ ile köprü kurabilmektir.