Genel İktisat

İÇİNDEKİLER B Ö L Ü M 1 / İKTİSAT BİLİMİ 1.1. Temel Kavramlar . 2 1.1.1. İhtiyaçlar . 2 1.1.2. Mal ve Hizmetler . 3 1.1.3. Üretim . 3 1.1.4. Tüketim . 4 1.1.5. Kıtlık, Tercih ve Fırsat Maliyeti 4 1.1.6. Üretim Olanakları Eğrisi . 5 1.2. İktisadın Bölümleri 6 1.2.1. Mikro İktisat-Makro İktisat . 7 1.2.2. Pozitif İktisat-Normatif İktisat 7 1.3. İktisatta Temel Karar Alıcılar 8 1.4. İktisatta Döngüsel Akım 8 1.5. Farklı İktisadi Sistemler 10 1.5.1. Kapitalist Sistem . 10 1.5.2. Sosyalist Sistem 10 1.5.3. Karma Ekonomik Sistem 11 1.6. Piyasa Mekanizması 12 B Ö L Ü M 2 / TALEP KAVRAMI 2.1. Talep ve Talep Fonksiyonu . 20 2.2. Talep Eğrisi ve Talep Kanunu . 21 2.3. Talep Eğrisinin İstisnai Durumu: Giffen Malları - Veblen Malları . 23 2.4. Talep Eğrisi Üzerindeki Değişim ve Talep Eğrisinde Kaymalar 24 2.5. Talebin Fiyat Esnekliği 25 2.5.1. Talebin Fiyat Esnekliğini Belirleyen Unsurlar 28 2.5.2. Nokta Esnekliği . 29 2.5.3. Yay Esnekliği 30 2.5.4. Çapraz Esneklik 30 2.5.5. Gelir Esnekliği 31 B Ö L Ü M 3 / ARZ KAVRAMI 3.1. Arz ve Arz Fonksiyonu . 40 3.2. Arz Eğrisi ve Arz Kanunu . 41 3.3. Arz Üzerindeki Değişim ve Arz Eğrisinde Kaymalar . 43 3.4. Arzın Fiyat Esnekliği . 44 3.4.1. Arzın Fiyat Esnekliğini Belirleyen Unsurlar . 46 3.4.2. Nokta Esnekliği . 48 3.4.3. Yay Esnekliği 48 3.4.4. Çapraz Esneklik 49 B Ö L Ü M 4 / PİYASA DENGESİ 4.1. Piyasa Kavramı ve Piyasa Dengesi . 56 4.2. Piyasa Dengesi ve Zaman Dönemleri 57 4.3. Talep Kaymalarının Yarattığı Denge Durumları . 58 4.4. Arz Kaymalarının Yarattığı Denge Durumları 59 4.5. Talep ve Arzın Birlikte Kaymalarının Yarattığı Denge Durumları . 60 4.6. Piyasa Denge Fiyatının Oluşmaması . 61 4.6.1. Serbest (Bedava) Mallar 62 4.6.2. Aşırı Lüks Mallar 63 4.7. Tüketici ve Üretici Rantı . 64 4.7.1. Tüketici Rantı 64 4.7.2. Üretici Rantı 65 4.7.3. Toplam Rant-Piyasa Etkinliği . 66 4.8. Bolluk Paradoksu-King Kanunu 67 4.9. Örümcek Ağı Teoremi . 68 4.10. Piyasaya Devlet Müdahalesi . 70 4.10.1.Taban Fiyat Uygulaması . 70 4.10.2.Tavan Fiyat Uygulaması . 71 4.10.3.Vergilendirme . 72 B Ö L Ü M 5 TÜKETİM TEORİSİ TÜKETİCİ DENGESİ 5.1. Kardinal Fayda Yaklaşımı . 80 5.1.1. Fayda, Toplam Fayda 80 5.1.2. Marjinal Fayda - Azalan Marjinal Fayda 81 5.2. Ordinal Fayda Yaklaşımı . 82 5.2.1. Kayıtsızlık Eğrileri 83 5.2.2. Kayıtsızlık Eğrilerinin Kullanımı: İkame ve Tamamlayıcı Mallarlar . 87 5.2.3. Bütçe Doğrusu . 88 5.2.4. Tüketici Dengesi . 89 5.2.5. Tüketici Bütçesindeki Değişim Fiyat Tüketim ve Gelir Tüketim Eğrisi 90 5.2.5.1. Fiyat Tüketim Eğrisi . 90 5.2.5.2. Gelir Tüketim Eğrisi . 91 B Ö L Ü M 6 / ÜRETİM TEORİSİ-ÜRETİCİ 6.1. Üretim Faktörleri . 100 6.2. Üretim Fonksiyonu 101 6.3. Kısa Dönem Üretim Teorisi 102 6.3.1. Üretimde Kısa ve Uzun Dönemli Değişimler . 102 6.3.2. Toplam Ürün - Ortalama Ürün- Marjinal Ürün. 103 6.4. Azalan Verim Kanunu 104 6.5. Uzun Dönem Üretim Teorisi 104 6.5.1. Eş-Ürün Eğrileri 104 6.5.2. Eş-Maliyet Doğruları 108 6.5.3. Üretici Dengesi 110 6.5.4. Üretici Bütçesindeki Değişim ve Genişleme Yolu 110 B Ö L Ü M 7 / ÜRETİM MALİYETLERİ 7.1. Maliyetler ve Kârlar 118 7.2. Kısa Dönem Maliyet Eğrileri 119 7.3. Uzun Dönem Maliyet Eğrileri . 123 7.4. Ölçek Ekonomileri 125 7.4.1. İçsel Ölçek Ekonomileri 126 7.4.2. Dışsal Ölçek Ekonomileri . 127 B Ö L Ü M 8 / TAM REKABET PİYASALARI 8.1. Piyasa Dengesi 134 8.2. Piyasa Şekilleri 136 8.3. Tam Rekabet Piyasaları . 137 8.3.1. Tam Rekabet Koşulları 138 8.3.2. Firma Gelirleri . 139 8.3.3. Kısa Dönem Firma Dengesi 141 8.3.3.1. Toplam Maliyet - Toplam Gelir Yaklaşımı 142 8.3.3.2. Marjinal Maliyet - Marjinal Gelir Yaklaşımı . 143 8.3.3.3. Maliyet Farkları ve Firma Dengesi. 144 8.3.4. Uzun Dönemde Firma ve Endüstri Dengesi 148 B Ö L Ü M 9 / EKSİK REKABET PİYASALARI 9.1. Monopol Piyasaları 157 9.2. Monopolün Piyasa Şartları 157 9.3. Monopol Piyasasının Oluşumu 159 9.4. Monopolcü Firma Gelirleri 159 9.5. Monopol Piyasalarında Denge Durumu 162 9.5.1. Kısa Dönemde Monopol Dengesi . 162 9.5.1.1. Toplam Maliyet - Toplam Gelir Yaklaşımı 162 9.5.1.2. Marjinal Maliyet - Marjinal Gelir Yaklaşımı . 163 9.5.2. Uzun Dönemde Monopol Dengesi 164 9.6. Monopson Piyasası 165 9.7. Monopollü Rekabet Piyasaları 166 9.7.1. Monopollü Rekabet Piyasasının Şartları . 166 9.7.2. Monopollü Rekabet Piyasasında Kısa Dönem Dengesi 168 9.7.3. Monopollü Rekabet Piyasasında Uzun Dönem Dengesi . 168 9.8. Oligopol Piyasaları 170 9.8.1. Oligopol Piyasasının Şartları . 170 9.8.2. Oligopol Modelleri 171 9.8.2.1. Anlaşmasız Oligopol Modelleri . 172 9.8.2.2. Anlaşmalı Oligopol Modelleri 173 B Ö L Ü M 10 / FAKTÖR PİYASALARI 10.1. Faktör Piyasalarının Özellikleri 182 10.2. Faktör Talebi . 183 10.3. Faktör Talebini Etkileyen Unsurlar 184 10.3.1.Marjinal Ürün Geliri . 184 10.3.2. Marjinal Faktör Maliyeti . 184 10.4. Faktör Talep Esnekliği 185 10.5. Faktör Arzı 185 10.6. Faktör Piyasasında Fiyatın Oluşumu 186 10.7. Emek . 186 10.7.1.Emek Arzı . 187 10.7.2.Emek Talebi 189 10.7.3.Emek Piyasasında Denge-Ücretin Belirlenmesi . 190 10.8. Sermaye 191 10.8.1. Sermaye Arzı 191 10.8.2. Sermaye Talebi . 191 10.8.3. Sermayenin Geliri -Faiz 192 10.9. Toprak-Rant 193 10.10. Girişimci-Kâr 194 10.11. Faktör Piyasasında Kâr Maksimizasyonu . 195 B Ö L Ü M 11 / MİLLİ GELİR 11.1. Milli Gelir Kavramı 204 11.2. Milli Gelirin Hesaplanması . 205 11.2.1.Üretim Yöntemi ile GSYİH 205 11.2.2.Gelir Yöntemi ile GSYİH . 206 11.2.3.Harcama Yöntemi ile GSYİH. 206 11.2.4.GSYİH'nın Hesaplanmasında Karşılaşılan Güçlükler . 207 11.3. Milli Gelir Büyüklükleri . 208 11.3.1.Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) 208 11.3.2.Safi Milli Hasıla . 208 11.3.3.Kişisel Gelir 209 11.3.4.Harcanabilir Gelir . 209 11.3.5.Kişi Başına Milli Gelir . 210 11.3.5.1. Döviz Kuru Yaklaşımı . 211 11.3.5.2. Satın Alma Gücü Paritesi Yaklaşımı . 211 11.3.6.Nominal GSYİH ve Reel GSYİH .212 11.4. Milli Geliri Belirleyen Faktörler . 213 11.4.1.Tüketim 214 11.4.2.Tasarruf 214 11.4.3.Yatırım 215 B Ö L Ü M 12 / ENFLASYON 12.1. Enflasyonun Tanımı 222 12.2. Enflasyonun Ölçülmesi . 223 12.2.1.GSYİH Deflatörü 223 12.2.2.Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 223 12.2.3.Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) . 224 12.3. Enflasyonun Nedenleri224 12.3.1.Talep Enflasyonu 224 12.3.2.Arz (Maliyet) Enflasyonu . 226 12.4. Enflasyon Çeşitleri 227 12.4.1.Yapısal Enflasyon . 227 12.4.2.Kronik Enflasyon 228 12.4.3.Sinsi Enflasyon . 228 12.4.4.Hiperenflasyon . 229 12.5. Enflasyonla Mücadele Stratejileri . 230 12.5.1.Toplam Arzı Arttırmaya Yönelik Uygulamalar . 230 12.5.2.Toplam Talebi Azaltmaya Yönelik Uygulamalar. 231 12.6. Deflasyon 232 12.6.1.Deflasyonun Nedenleri . 232 12.6.2.Deflasyonla Mücadele Stratejileri 233 12.7. Stagflasyon 233 12.7.1.Stagflasyonun Etkileri 233 12.7.2.Stagflasyonla Mücadele Stratejileri 234 B Ö L Ü M 13 / İSTİHDAM İŞSİZLİK 13.1. İstihdam 242 13.2. Aktif Nüfus . 243 13.3. İşgücü 243 13.4. İşsizlik . 244 13.5. İşsizlik Çeşitleri 245 13.5.1.Yapısal İşsizlik . 245 13.5.2.İradi İşsizlik 246 13.5.3.Gayrı-iradî İşsizlik 246 13.5.4.Friksiyonel İşsizlik . 246 13.5.5.Konjonktürel İşsizlik 247 13.5.6.Gizli İşsizlik 247 13.6. Tam İstihdam ve Doğal İşsizlik Oranı 248 13.7. İşsizlik Süresini Belirleyen Faktörler 249 13.8. Histeri Hipotezi . 250 13.9. İşsizliğin Maliyeti – Okun Yasası . 250 B Ö L Ü M 14 / PARA KAVRAMI 14.1. Paranın Tanımı 258 14.2. Paranın Özellikleri 259 14.3. Paranın Fonksiyonları . 259 14.3.1.Değer Ölçüsü ve Hesap Birimi Olma Fonksiyonu . 259 14.3.2.Mübadele Aracı Olma Fonksiyonu. 260 14.3.3.Değer Olarak Saklanması Fonksiyonu . 261 14.4. Para Arzı . 261 14.4.1.Para Arzı Tanımları 262 14.4.2.Para Arzı Aktörleri . 263 14.5. Para Talebi . 263 14.5.1.Para Talebini Belirleyen Faktörler .264 14.5.2.Para Talebinin Nedenleri 265 14.5.2.1.Muamele Güdüsü ile Para Talebi 265 14.5.2.2.İhtiyat Güdüsü ile Para Talebi . 265 14.5.2.3. Spekülasyon Güdüsü ile Para Talebi . 266 B Ö L Ü M 15 / PARA POLİTİKASI 15.1. Para Politikası Uygulaması . 276 15.2. Para Politikası Çeşitleri . 277 15.3. Para Politikası Göstergeleri . 278 15.4. Para Politikası Amaçları . 279 15.5. Para Politikası Araçları . 281 15.5.1.Para Politikası Genel Araçları 281 15.5.1.1. Açık Piyasa İşlemleri 281 15.5.1.2. Reeskont Oranları 283 15.5.1.3. Zorunlu Karşılıklar 285 15.5.1.4. Kredi Tavanı 285 15.5.2.Para Politikası Özel Araçları 285 15.5.2.1. İkna Etme 285 15.5.2.2. Farklılaştırılmış Reeskont Kotaları . 286 15.5.2.3. Faiz Oranı Oranı Kontrolleri . 286 15.5.2.4. Finansal Aracı Kurum Portföylerinin Düzenlenmesi 286 15.5.2.5. Menkul Kıymet Kredi Kontrolü 286 15.5.2.6. Tüketici Kredi Kontrolü 286 15.5.3.Geleneksel Olmayan Para Politikası Araçları. 287 15.5.3.1. Rezerv Opsiyon Mekanizması (ROM) 287 15.5.3.2. Faiz Koridoru Uygulaması 288 15.5.3.2.1. Politika Faizi . 288 15.5.3.2.2. Gecelik Borç Alma/Verme Faizi . 288 15.5.3.2.3. Geç Likidite Penceresi 288 B Ö L Ü M 16 / DIŞ TİCARET POLİTİKASI 16.1. Dış Ticaret Politikasının Amaçları 296 16.2. Dış Ticaret Politikasının Araçları . 297 16.2.1.Gümrük Tarifeleri . 197 16.2.2.Miktar Kısıtlamaları . 300 16.2.3.Diğer Engeller 301 16.3. Dış Ticaret Hadleri 302 16.4. Ödemeler Bilançosu 303 16.4.1.Cari İşlemler Hesabı . 304 16.4.2.Sermaye Hesabı 306 16.4.3.Rezerv Hesabı . 307 16.4.4.Net Hata ve Noksan 307 16.5. Ödemeler Bilançosunun Açık ve Fazla Vermesi Durumu 307 16.6. Ödemeler Bilançosu Açıklarının Nedenleri 308 16.7. Ödemeler Bilançosu Açıklarını Gidermeye Yönelik Uygulamalar 310 16.8. Döviz Piyasası . 310 16.8.1.Döviz Piyasasının Fonksiyonları 311 16.8.2.Döviz Kuru . 312 16.8.2.1. Nominal Döviz Kuru . 312 16.8.2.2. Reel Döviz Kuru 313 16.8.3.Arbitraj-Spekülasyon-Konvertibilite 314 B Ö L Ü M 17 / İKTİSADİ BÜYÜME VE KALKINMA 17.1. Büyüme Kavramı 322 17.2. Büyümenin Kaynakları . 322 17.2.1.Büyümenin Arz Yönlü Kaynakları .323 17.2.2.Büyümenin Talep Yönlü Kaynakları 323 17.3. Büyümeyi Etkileyen Faktörler 324 17.3.1.Emek