Fünûn ve Felsefe ve Felsefe Sânihâları; Bilimler ve Felsefe ve Felsefe Değinleri

"Kardeşim, Cenevre'ye dün ulaştım. Bavulumdan bazı elbise ve çamaşır çıkarırken, yere bir defter düştü. İlk sayfasının başına 'Değerli sanatdaşım Murad Efendi'ye ithaf edilmiştir! Cümlesini yazmışım. Natuhre et Science adlı meşhur kitabın birinci cildinde yer alan "Fünun ve Felsefe" başlıklı eleştirel makalenin açıklamalı çevirisiyle yetkin alimlerin bazı meşhur fikirlerinden oluşuyor; hapishaneleri, divan-ı harbleri, emniyet müdürlüğünü, Beşiktaş işkencehanelerini, Trablusgarp hisarlarını, kirli sivil polis ellerini dolaşan eşyamın içinde bu basılmamış risalenin nasıl olup da kalabildiğine hayret ettim. Hak ve hakikati sevmek yegane töhmetiyle o eziyet ve hakaret vadilerin de sizi hayli sürüklediler. Amacım o acı veya tatlı hatıraları uyandırmak değil, o hatıralar zaten uyumak bilmez ki... Geçelim. Namınıza ithaf edilmiş ve bu kadar harami ellerden, keramet kalbinden olarak kurtulmuş olan bu küçük risaleyi taşbaşmasıyla olsun bastırmak, kaybolmaktan kurtarmak hatırıma geldi."