Elektrik Tesislerinde Kısa Devre Hesapları ve Uygulamaları IEC 60 909

ÖNSÖZ Elektrik tesislerinde ortaya çıkan kısa devre akımları istenmeyen olaylardır. İşletme cihazlarını canı ve malı önemli derecede etkiler, zarar ve ziyan verir. Elektrik tesislerinin kısa devre sırasında termik ve dinamik zorlanmalara karşı dayanabilecek biçimde tasarlanmasında üç fazlı başlangıç kısa devre akımı h 3 oldukça önemlidir. Sistemin güvenli ve ekonomik olması için gerekli olan hata akımları, projeyi yapan mühendis ve fen adamları tarafından hesaplanmalıdır. Elektrik şebekelerinde kısa devre akımlarının hesabı için IEC 60 909 dünyada tek geçerli Standarttır. Bu Standart kısa devre noktasındaki devrenin eş değer gerilim kaynağı yöntemine göre temel bilgiler bulunmaktadır. Bu yöntem, aktüel işletme konumundan ve gelecekteki yük akışından bağımsız olduğundan, hesabı kolaylaştırır. Elektrik işletme cihazlarının büyüklüğü hesaplarda kullanılır ve tüm şebeke beslemeleri, jeneratörler ve motorlar iç reaktanslarından sonra kısa devre edilmiş kabul edilir. Bu nedenle eşdeğer gerilim kaynağı şebekedeki tek gerilimdir. Olası en büyük kısa devre akımı Ik3 işletme ekipmanının seçimi için ve en küçük kısa devre akımı Ik] koruma önlemleri Açma ile koruma ve termik manyetik kesicilerde şebeke korumasının ayan için baz alınır. Üç kutuplu kısa devre akımından başka tüm diğer kısa devre akımları simetrik bileşenler yardımı ile hesaplanır. Elinizdeki bu kitap IEC 60 909un yerini tutamaz. Herhangi bir durumda Standart verileri geçerlidir. Standartın içeriğine sadık kalarak konular tek tek örneklerle açıklanmıştır. Kitabın birinci bölümünde Standartın genel kapsamı ve tarifler üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde kısa devre akımlarının karakteristikleri ve hesaplama metotları anlatılmıştır. Üçüncü bölümde elektrik donanımın kısa devre empedansları ve empedans düzeltme faktörleri açıklanmıştır. Dördüncü bölümde kısa devre akımlarının hesaplanması ve etkileri geniş bir şekilde sunulmuştur. Çözümlü problemler ile tüm konular tekrar gözden geçirilmiştir. Bu kitabın tüm elektrik mühendislerine, fen adamlarına ve elektrik mühendisliği öğrencilerine yararlı olacağını düşünüyorum. Kitaptaki yazılım hatalarının, eksiklikleri veya diğer noktaların yazara bildirilmesini önemle rica eder başarılar dilerim. Ayrıca kitabın basımını ve yayımlanmasında emeği geçen Birsen Yayınevi yetkililerine özellikle çok teşekkür ederim. İsmail KAŞIKÇI Weinheim 23 Mayıs 2007