Çengelliiğne

1995ten 2000e uzanan bir dönemde Türkiye ve dünyada yaşanan olayları kapsayan bu denemelerinde Margosyan, siyasi, toplumsal ve kültürel gelişmelerin derinliklerinde yatan, çoğu zaman görülmeyen ya da görülmek istenmeyen olguları seriyor gözlerimizin önüne. Bunu yaparken, didaktik bir öğreticilikten her zaman uzak durmayı başaran usta yazar, kâh neşeli kâh hüzünlü bir dille, kalemini sorunların tam yüreğine daldırmaktan çekinmiyor. Kürdan ve Çengelliiğneyi okuyanlar, Türkiyenin çok kritik bir dönemeçten geçtiği ve etkileri bugünkü pek çok gelişmeye de yansıyan yılları başka bir gözle anımsayacak; unuttukları, belki de unutturulan bir dizi olay üzerine bir kez daha düşünme fırsatı bulacaklar. Gazeteci Metin Göktepenin katledilişi; Hacı-Bacı koalisyonu döneminde yaşananlar; Güneydoğuda süren savaşın yarattığı toplumsal tahribatın izleri; AB, insan hakları, Anayasa, azınlık hakları, Ermeni meseleleri... Hepsi orada. Yaklaşık altmış yıldır bu topraklarda olan biteni takip eden güvenilir bir dostun, deneyimle ve ustalıkla yoğrulmuş kaleminden Metin Sevgili çocuk, bu benim öte tarafa yazdığım ikinci mektup. Birincisi anam Hınonun ardından yazıp postaya attığım mektuptu; aradan bunca yıl geçtikten sonra hâlâ cevap alamadım. Sabırla bekliyorum ama, daha ne kadar bekleyeceğimi de doğrusu bilemiyorum. Anam mektup yazmadı; çünkü okuma yazma bilmiyordu; ama sen yazmalısın. Sen öte taraftan bize yazmalısın; resimli haberler ulaştırmalısın bize!.. Unutma, ilk haberin başlığı senin de doğduğun Sivastan, Sivas ellerinden olmalı! Yaz bize; Sivasta, Madımak Otelinde yanan insanlar şimdi ne âlemdeler? Yaz bize; orada da Sivas ellerinde sazım çalınır türküsünü yine öyle coşkulu söylüyorlar mı? Maraştaki insanlardan, orada katledilenlerden bahset; şimdi ne haldeler? Diyarbakır sokaklarında aç, perişan, kendi vatanında sürgün olan insanların dramını dondur objektifinde, ulaştır bize. Buralarda, bizim ellerde, cezaevlerindeki yaşam, oralardaki cehenneme mi benziyor, anlat biraz En iyi haber nasıl verilir, senden önce oraya gönderdiğimiz diğer gazeteci abilerinden sorup öğren! (Metin ve Utanç Meselesi, Evrensel, 14 Ocak 1996) Mıgırdiç Margosyan kimdir? 23 Aralık 1938de Diyarbakırda, Hançepek Mahallesinde (Gâvur Mahallesi) doğdu. Eğitimini Süleyman Nazif İlkokulu, Ziya Gökalp Ortaokulu, daha sonra İstanbuldaki Bezciyan Ortaokulu ve Getronagan Lisesinde sürdürdü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümünü bitirdi. 1966-1972 yılları arasında Üsküdar Selamsızdaki Surp Haç Tıbrevank Ermeni Lisesinde müdürlüğün yanı sıra felsefe, psikoloji, Ermeni dili ve edebiyatı öğretmenliği yaptı. Daha sonra öğretmenliği bırakarak ticarete atıldı. Edebi çalışmalarını aralıksız sürdürdü. Marmara gazetesinde yayımlanan Ermenice öykülerinin bir bölümü Mer Ayt Goğmerı [Bizim Oralar] adıyla kitap haline getirildi (1984) bu kitabıyla 1988de, Ermenice yazan yazarlara verilen Eliz Kavukçuyan Edebiyat Ödülünü (Paris-Fransa) aldı. Gâvur Mahallesi (1992), Söyle Margos Nerelisen? (1995) ve Biletimiz İstanbula Kesildi (1998) adlı Türkçe kitaplarını, 1999da ikinci Ermenice kitabı Dikrisi Aperen [Dicle Kıyılarından] izledi. Gâvur Mahallesi Avesta Yayınları tarafından Li Ba Me, Li Wan Deran [Bizim O Yöreler] adıyla Kürtçe olarak yayımlandı (1999). Türkçe kaleme aldığı Tespih Taneleri (2006) adlı anı-romanı yazarın yayınevimizden çıkan son kitabıydı. Evrensel gazetesinde Kirveme Mektuplar adlı köşesinde yazmayı sürdüren Margosyanın bu makalelerinin bir bölümü Lis Basın-Yayın tarafından Kirveme Mektuplar adıyla 2006da Diyarbakırda yayımlandı. 1996-99 yılları arasında Agos gazetesinde yayımlanan makalelerinden yapılan bir seçki olan Zurna 2009da, Yeni Yüzyıl ve Gündem gazetelerinde yayımlanan makalelerinden derlenen Kürdan ve yine Evrensel yazılarından derlenen Çengelliiğne 2010da (ilk basımı Belge, 1999) yayınevimizce kitaplaştırıldı.