Çanakkale'de Türklerle Beraber; Bir Alman Albay'ın Gözünden Çanakkale

9. Tümen Komutanı Albay Hans Kannengiesser, ordumuzdaki Alman Subaylarının en yeteneklilerinden biriydi. Conkbayırı Savaşlarında yaralanıp geriye gitmeye mecbur kalmıştır. Mustafa Kemal Atatürk Açık ve net gerçeklerle dolu olan Hans Kannengiesserin kitabının faydalı olacağı kanaatindeyim. Liman von Sanders Paşa * * * Balkan Savaşlarından salimen çıkan ve karınlarını otla doyurmak zorunda kaldıklarını ve açlığın, düşman kurşunundan da daha korkunç olduğunu, hatırlayanlara göre, Evet, Çanakkale tam bir savaş değildi, çünkü her gün yemeğimizi de yiyorduk. Kırık-bozuk Türkçemle hal-hatır soruyordum: 'Eyi mi?' (Gehts gut?). Bana bir kişi veya tüm birlik koro halinde cevap veriyordu: 'Eyi Bey' ve daha sonraları ise, 'Eyi Paşa' (Es geht gut). * * * ...Hemen, 20 askerli bir piyade takımını tekrar buldum ve ateş açmalarını emrettim. Aldığım cevap ilginçti: Biz sadece tabur komutanımız emrederse ateş ederiz. Daha da neler, artık bu kadarı da fazlaydı! Koştum ve kendimi, küçük bir çukurda bulunan bu askerlerin arasına attım. Neler söylediğimi tam olarak bilmiyordum ama, Her ne olursa olsun ateş edin ve hemen kendinizi karşıdaki İngilizlerin üzerine atın! Ya ateş etmeden atılın ya da ateş ettikten sonra harekete geçin! dediğimi hatırlıyorum. * * * Çanakkale Savaşında 9. Tümen Komutanı olarak Kirte, Kayaltepe ve Conkbayırında ve Eylül 1915ten sonra 16. Kolordu Komutanı olarak Anafartalarda görev alan, işgale direnen Türk askerlerinin kahramanlığını sıkça anan Kannengiesser, Almanya'ya döndükten sonra hatıralarını kaleme almıştır. Çanakkalede 7 Ağustos 1915te, düşmanın açtığı makineli tüfek ateşiyle göğsünden vurulan Albay Hans Kannengiesserin kitabı, Liman Von Sanders Paşanın önsözüyle tarih severlerle buluşuyor.