Büyük Güçlerin Savaş Diplomasisi;(1853-56 Kırım Savaşı’nın Diplomatik Düzeyde İncelenmesi)

Kırım Savaşı (1853-1856) küçük çaplı bir dünya savaşıydı fakat I. ve II. Dünya savaşlarının gölgesinde kalarak hak ettiği laboratuvar değerini görememiştir. Kırım Savaşı'nın çıkış nedeni; İngiltere ve Fransa'nın, 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması'yla birlikte Rusya'nın Osmanlı İmparatorluğu üzerinde sahip olduğu siyasi nüfuzuna son vermek ve imparatorluğun kaderini kendi menfaatlerine göre belirlemekti. Batılı rekabetçi büyük güçler, geleneksel Osmanlı-Rus düşmanlığını egemenlik alanlarını genişletmek için ustaca kullanmışlar ve Osmanlı Devleti'nin geleceğini de kendi kontrolleri altına almışlardı. Bu kitapta, diplomatik faaliyetler ışığında çok kutuplu uluslararası bir sistemi kendi menfaatlerine göre yeniden düzenlemeye çalışan rekabetçi büyük güçlere ait yayılmacı stratejiler ile bu güçler arasında yaşanmış savaş ve barış süreçleri ortaya konulmuştur. Kırım Savaşı'nda yaşananlar, yirmi birinci yüzyılın rekabetçi büyük güçleri arasında ortaya çıkabilecek muhtemel savaş ve barış süreçleri üzerine değerli dersler sunmaktadır. 24 Şubat 2022'de başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı'nda büyük güçlerin nasıl konumlanabileceğine ve onlara özgü jeopolitik menfaatlerle ilgili stratejilerinin nasıl anlaşılabileceğine ilişkin önemli ipuçları sunmaktadır. Eğer Kırım Savaşı günümüz çok kutuplu sisteminde Rusya ile diğer büyük güçler arasındaki çatışmalara anlamlı dersler sunacak bir laboratuvar işlevi görmeseydi, tarihte yaşanmış önemli olayların uydurma, aldatma ve yalan olduğu söylenebilirdi.