Bingöl Dört Dağ İçinde

Ercan Çağlayan'ın editörlüğünde yaklaşık yirmi ayrı yazarın emeğiyle vücuda gelen bu çalışma, Bingöl'ün ‘resmi tarih'ini olduğu kadar, ‘gayri resmi tarihi'ni de gözler önüne sermeyi hedeflemektedir. Başka bir deyişle, kolektif bir emeğin ürünü olarak vücuda getirilen bu mütevazı çalışmada, devlete, iktidara, merkeze, siyasete, büyük adamlara/‘kahramanlar'a ve ana caddelere yer verildiği kadar; bugüne dek büyük oranda -en hafif tabirle- göz ardı edilmiş veyahut dipnot olarak geçiştirilmiş topluluklara, gruplara, cemaatlere, sıradan insanlara, madunlara, ötekilere, ötekilerin ötekisine, baskılanmış dil ve kültürlere, aşiretlere, dengbêjlere ve en nihayetinde ara sokaklara da yer verilmeye çalışıldığını söylemek mümkündür. Elinizdeki kolektif kitap, yok sayılanların, dışarıda bırakılanların, sesi bastırılanların, sesi duyulmayanların, görmezden gelinenlerin ve unutturulmak istenenlerin seslerinin duyurulmasına ve görünür olmalarına dair mütevazı bir çabanın ürünüdür. Kitapta, bilhassa gündelik hayatın neredeyse her alanına temas edilerek ‘sıradan insanlar'ın hayatları görünür kılınmaya çalışılmıştır. Kitapta, Bingöl özelinde Zazalar, Kurmançlar, Aleviler, Çingeneler, aşiretler, dengbêjler, şairler, ozanlar, halk kilamları, stranlar, gündelik hayat, siyasal temayüller, mutfak kültürü, kent ve çevre politikaları hakkında derinlemesine malumat sahibi olmak mümkündür. Son tahlilde, bir memleket kitabı olarak vücuda getirilen Bingöl Kitabının, Bingöl'ün son yüzyıldaki siyasi tarihini olduğu kadar toplumsal ve çevresel tarihini de geniş ve eleştirel bir perspektifle gözler önüne sermeye gayret ettiği pekâlâ söylenebilir.