Bin Makine; Toplumsal Hareket Olarak Makinenin Kısa Felsefesi

Gerald Raunigin Bin Makine adlı kitabı Antik Çağdan günümüze makine kavramının farklı tarihsel dönemlerde taşıdığı anlamların ve geçirdiği dönüşümlerin soybilimini araştırır. Kitabın temel izleğini makine kavramına dair iki farklı yaklaşım oluşturur bir yanda salt teknik bir alet araç olarak öte yanda toplumsal bir ilişki bir iletişim bir mübadele olarak ele alınan makine kavramı. Bu iki farklı makine kavrayışı hem toplumsal tahakküm ve tabi kılma mekanizmalarının kuruluşuna ve işleyişine hem de toplumsal direnişin isyanın ve özgürleşme olanaklarının yaratılmasına dair iki farklı okumaya yol açar. İkinci makine kavramını tercih eden Raunig Marxın Grundrissedeki makine analizini ve genel zeka kavramını Deleuze ve Guattarinin makine ve asamblaj kavramları ile birlikte yorumlar. Raunig açısından mesele toplumsal bir ilişki iletişim mübadele olarak makine kavramının hem kapitalizmin sürdürülmesinin hem de direnişin olanaklarını yaratmasıdır. Burada Marxın genel zeka ve makine kavramları insanın iletişimsel duygulanımsal fiziksel ve entelektüel üretim kapasitelerinin bir yandan sermaye tarafından mülkleştirilerek tahakküm altına alınmasını ifade ederken öte yandan direnişin ve özgürleşmenin kudretini ifade eder. Benzer şekilde Deleuze ve Guattarinin savaş makinesi kavramı kaçış ile icadın devlet aygıtından kaçış ile kurma hareketinin kurucu bir kaçışın icadının bileşimidir. Raunig buradan yola çıkarak post fordist dönemdeki küresel hareketi özellikle güvencesizler hareketini hem Marxın genel zeka kavramı hem de Deleuze ve Guattarinin savaş makineleri ve asamblaj kavramları ekseninde kapitalizmden çıkışın kudreti özgürleşme arayışı ve başka bir toplumsallık kurmanın olanağı olarak görür.