Ben, Sen ve Titius

Bu kitapçıkta, Dünya Hukukuna kaynaklık eden ve geçirdiği evrimle bugünkü şeklini veren Roma Hukukunun kayıp antik metinlerden Justinianus'un Digesta'sına oradan da çağlar süren yorumlarla günümüzün güncel hukuk tartışmalarına bağlanan, ilginç, eski ama eskimeyen bir olay örneği ele alınıyor. Örneği ortaya atan hukukçu, yaklaşık 1900 yıl öncesinin Romalı hukuk alimi Celsus olup, aşağıda göreceğiniz üzere, kendisine bugün hala özel hukukun temelini oluşturan bazı temel ilkeleri borçluyuz. Justinianus'un Digesta'sında fragmentumları alıntılanan klasik dönemin büyük hukukçularından biri de Celsus'tur. Celsus hukuk tarihinde "impossibilium nulla obligatio est" ilkesini ortaya atan kişidir. Bu makaleye konu "fragmentum"da Celsus, sebepsiz zenginleşme kurumunu ilgilendiren ilginç bir olay örneği veriyor. Verdiği örnekte dolaylı bir sebepsiz zenginleşme söz konusudur. Bu örneğin günümüz hukuk sistemine göre yorumlanması, sebepsiz zenginleşmeye dayanan iade talebinin dolaylı zenginleşmelerde kimin tarafından ileri sürülebileceği sorununu su yüzüne çıkarır. Bu noktada ise, taşınır mülkiyeti naklinin sebebe bağlı mı sebepten soyut mu olduğuna göre farklı sonuçlar doğabilir. Bir diğer soru da örnekteki dolaylı zenginleşmede sebepsiz zenginleşme yerine dürüstlük kuralına dayanan özel bir davanın mümkün olup olmadığıdır.