Başka Sevgisi; Denemeler

Yapı Kredi Yayınları, yetmişinci yaşı 1995 yılı içinde çeşitli etkinliklerle kutlanan Nermi Uygur'un "Bütün Yapıtlarına Doğru" dizisini ilk kez o yıl yayımlanan Tadı Damağımda ile başlatmış, Felsefenin Çağrısı, Kuram-Eylem Bağlamı ve Kültür Kuramı'nın yeni tıpkıbasımları ile sürdürmüştü. Nermi Uygur, yeni kitabında Homeros, Vergilius, Hafız, Mevlana, Ronsard, Cervantes, SpinozaÉ gibi "Sevgi Yiğitleri"nin izinde, "Sevgi'den Başka-Sevgisi'ne Dalışlar" yapıyor, "Başka-Sevgisi Nasıl Gerçekleşir?" sorusuna yanıtlar arıyor, bir "Sevgi Eğitimi" için notlar alıyor. "Sevecen'li, sevinç'li, sevgi'li Türkçenin" sevgili düşünüründen, "bilgece bir sevgi-armağanı bu." Tadımlık Başka Sevgisi Gözardı edemeyeceğimiz birşey var: hep sevgi, sevgi, diyoruz ama, önünde sonunda hep insan açısından bakıyoruz sevgiye. Oysa sevgi: insan-dünyasını sarıp sarmalasa da, tüm canlıların da öz gerçekliği. Bitki, hayvan, tüm canlı kuşaklarını tür tür kımıldatan bağ sevgi. * * * Yalnızca dölleme, çiftleşme, doğurma yönünden değil, türü ne olursa olsun, canlıların hepsini birarada-tutma yönünden de, sevgi olmasaydı hiçbir canlı varolmazdı. Nice tartışmalara yolaçsa da, maddenin içyapısı, gökcisimlerinin birbirini çekmesi, tek tek varlıkların yanyana sürüp gitmesi --, ne yana dönsek, herşeyi, ama herşeyi baştan beri ayakta tutan sevgiÕdir, diyesim geliyor. Gelip geçici bir izlenim değil bu; aklımın, gönlümün kımıldatıcı ögesi bu. * * * Sözcüğün en geniş anlamında sevgi, salt bir doğa gerçekliği olsaydı, hiçbir yapıp etmemize gerek duymadan sürdürürdü gerçekliğini: Doğa vergisini, doğanın donattığı yatkınlığı, insan aklının elinin bezemesiyle sağlanan bir insan başarısıdır sevgi. Özüne özgü güzelliği de burda. * * * Canlı türlerinin sürüp gitmesini olanaklı kılan sevgiyi de katın, pekçok sevgi, müzik gibi bir insan yaratısıdır. Olmasa da olurdu, olmadan da olabilirdi belki. Öyle de, insan-toplum-tarih-kültür evrenimiz müziksiz ne olursa öyle olurdu kuşkusuz. Müziksiz yaşayanlar, sözümona yaşayanlar, gönül, kulak yoksunları onlar -- aşağsamayla demiyorum bunu, onlar da sevgilim, onlar adına üzüldüğüm için böyle deyiverdim işte. Sevgi yoksunlarına gelince, tüm varlık yönünden yoksul mu yoksul onlar.