Balkanlar; Bizans'ın Çöküşünden Günümüze

Bugün Balkanlar olarak bildiğimiz coğrafyanın, çok eski tarihlerden beri aynı isimle anıldığı sanılır. Oysa iki yüzyıl önce bu bölgeye "Rumeli" denirdi, yani Osmanlı'nın Bizans'tan fethettiği "Roma" toprakları, iki yüzyıl önce Balkan halkları diye bir tanımlama da yoktu. Bu coğrafyanın "Balkanlar" olarak ta­nımlanması 19. yüzyılın sonunda başlar. Balkanlar, sadece bir coğrafyanın adı olarak değil, aynı zamanda şiddet, vahşet, "ilkellik" gibi olumsuz çağrışımları olan bir isim olarak kullanılır. 1990'larda Yugoslavya'daki savaş, Balkanlar'ın tüm olumsuz çağrışımlarını harekete geçirdi. Avrupalılar bu bölgede "ezel­den" beri etnik nefret ve din kavgaları olduğunu ve 20. yüzyıldaki bu savaşın da bu eski düşmanlıkların ürünü olduğunu iddia etti. Mark Mazower, bu ödüllü kitabında, Batı'nın yerleşik "Balkanlar" algısını çü­rütüyor. I. Dünya Savaşı'nın başlamasına sebep olan Sırp milliyetçisinin suikastı ya da etnik temizlik gibi başlıklarla dünya sahnesine giren Balkanlar'ın, Bizans'ın çöküşünden günümüze izini sürüyor. Batı'nın Balkanlar'a atfettiği "vahşet" ve "ilkellik" gibi çağrışımları çürüterek şiddeti yaratanın aslında Av­rupa ulus-devlet formunun biçimlendirdiği etnik köken ve milliyetçilik fikirleri, yani modernlik olduğunu söylüyor. Balkanlarla ilgili bilinen her şeyi tersine çeviren bu nitelikli tarih çalışması, meraklı her okurun mutlaka okuması gere­ken bir kitap. "Balkanlar'ı merak eden herkes için mükemmel bir başlangıç kitabı" Times Literary Supplement "Aydınlatıcı, titizlikle hazırlanmış... Balkanlar'ın tarihini çok az bilenler için Mazower'ın kitabından daha güvenilir ve daha iyi bir giriş kitabı olamaz."