Adam Smith Pekin'de; 21. Yüzyılın Soykütüğü

ABD hegemonyası çözülüyor mu? Çin'in yükselişi, dünya dengelerini nasıl etkiliyor? Adam Smith'in Batı ile Batı-dışı'nın güçlerinin eşitleneceği öngörüsü gerçekleşiyor mu? Türkiyeli okurların Uzun Yirminci Yüzyıl kitabıyla tanıdığı Arrighi, büyük yankılar uyandıran bu yeni kitabında asıl olarak iki gelişme üzerinde duruyor: Birincisi, Yeni Amerikan Yüzyılı Projesi'nin yükselişi ve çöküşü; ikincisi ise, Çin'in Doğu Asya'da yaşanan iktisadi rönesansın lideri olarak ortaya çıkışı. Bu iki gelişmeye katkıda bulunan birçok devlet ile devlet dışı aktöre de gerekli dikkat gösteriliyor, fakat çözümlemenin ana ilgi odağını küresel dönüşüme yol veren başat aktörler olarak ABD ve Çin devletleri oluşturuyor. Kitabın amacı, küresel ekonomi politiğin merkez üssünün Kuzey Amerika'dan Doğu Asya'ya kayışını Adam Smith'in iktisadi gelişme teorisi ışığında yorumlamak olduğu kadar, Adam Smith'in ünlü eseri Ulusların Zenginliği'nin bir yorumunu da sunmaktır. Arrighi, ABD'nin küresel imparatorluk yaratma yönündeki girişimlerinin Çin'in 1990'lardan bu yana sergilediği iktisadi başarıları boşa çıkarma amacı taşıdığını ve gene ABD'nin Irak'ta batağa saplanmasının Çin'i ABD'nin "Teröre Karşı Savaş"ının asıl galibi yaptığını sağlam dayanaklarla ileri sürmektedir. Arrighi'ye göre, ABD'nin küresel Güney'in güçlenmesini önleme çabaları geri tepecektir. Bu çabalar ABD hegemonyasının "ölümcül krizini" çabuklaştırmakta, Smith'in öngördüğü türden bir devletler uygarlığının kurulmasına elveren koşulları yaratmaktadır. Sonuç olarak nasıl bir dünya düzeninin ya da düzensizliğinin gerçekleşeceği, büyük ölçüde, Güney ülkelerinin, Batı'nın benimsediği yolda ilerlemeye çalışmaktansa, kendilerine ve dünyaya sosyal açıdan daha hakkaniyetli ve ekolojik açıdan daha sürdürülebilir bir kalkınma yolu açmalarına bağlıdır.