Açış - Uzun Hava Yöntemi; Yeni Başlayanlar ve Öğrenciler İçin

Mehmet Cemal Sari'nin geleneksel bağlama çalışının en önemli alanlarından birinde yoğunlaştırmış olduğu çalışmalarını içeren bu kitap, bu çalgıya gönül vermiş icracılardan başka araştırmacıların da yararlanacağı bir kaynak niteliğindedir. Açışlar ve uzun havalar, halk müziğimizde önemli bir kültüre sahiptir. Ancak bugüne dek kendi haline ve daha çok içten gelen hissiyat neticesinde çalıcının kendi öğrenme güdüsüne bırakılmış olan açışlar ve uzun havalar Sari'nin yöntemsel çalışması ile bizlere kolaydan zora doğru şekillenen bir öğretme şekli ile sunuluyor. Bu yöntemsel çalışma kuşkusuz bizlere farklı boyutlar açarak bu çalgıyı öğrenme yolunda olan öğrencilere de büyük kolaylıklar sağlayacaktır. İçinde makam dizilerinden, tezene vuruşlarına, bağlamanın kendine özgü tekniklerinin kullanabildiği kitap aynı zamanda müzikal olarak da belli bir düzen gözeterek kitaptan istifade edenler için özenle hazırlanmış rehber niteliğindedir. Prof. Dr. Cihat Aşkın Açış: başlama icrasında çalan kişinin müzikalitesini belirleme özelliği taşıyan önemli bir kavramdır. Buna bağlı olarak elinizdeki kitap aracılığıyla açışların akademik bir anlayışla ele alınması önem arz etmektedir. Umuyorum ki Mahmut Cemal Sari'nin bu çabası karşılıksız kalmayacaktır. Erdal Erzincan Geçtiğimiz yüzyılın ortalarından itibaren, resmi icra ve eğitim kurumlarında yer bulmaya başlayan bağlama ilgili önemli eksiklerden biri de sistematik bir bakış açısı ile hazırlanmış metotların olmamasıydı. Bizden Önceki kuşaklarla birlikte bizim de bağlama çalmaya başladığımız dönemlerde nota bilen bağlama icrası sayısı da çok azdı ve nota bilen icracıların düzeyleri ne olursa olsun onları üstatlık mertebesinde görmemizi sağlayan bir etkendi nota bilmeleri. Günümüze gelindiğinde birçok metot yazılmış be eğitim kurumlarının yaygınlaşması dolayısıyla nota bilen icracı sayısı da artmıştır. Burada belirtilmesi gereken önemli husus ise bağlamayı metot yazacak düzeyde tanıyıp icra edemeyen birçok kişinin de bu işe girişmiş olması dolayısıyla metotların nitelikleri ile ilgili çok iç açıcı olmayan örneklerin de olduğudur. Mahmut Cemal Sari ise lisans öğrenciliğinden bu yana tanıklık etmiş olduğumuz yeteneğine, çalışma disiplinine ve bağlamadaki geleneğe bağlı yenilikçi yaklaşımı ile ulaşmış olduğu icra gücü ile birlikte sistematik bakış ışığında bağlama için bir ilk olan açışlar ile ilgili metot çalışmasını Türk halk müziği camiasına armağan etmiştir. Bağlama icrasında en önemli üstatlık göstergelerinden biri olan ''açış'' yaparken açışın ezgisel çizgisinin de ilgili yöre ya da türün dokusuna uygun olması gerekmektedir. Mahmut Cemal Sari'nin metodu ile birlikte önemli bir boşluk doldurulmuş sıklıkla muhatabı olduğumuz ''Nasıl açış yapmalıyım?'' sorusunun havada kalan cevaplarından kaynaklı müşlükat da giderilmiştir. Bu vesileyle gerek icracı gerek akademik çalışmalarıyla Mahmut Cemal Sari'yi, Türk halk müziğine yapmış olduğu katkılardan dolayı tebrik ederken gelecekte imza atacağı çalışmaları da sabırsızlıkla beklediğimi söylemeliyim. Doç Dr. Gökhan Ekim Mahmut Cemal Sari'nin geleneksel müzik çatısı altında genç kuşaklara örnek teşkil eden bu çalışması, uzun hava icrası evveline yapılan doğaçlama icra yani''açış'' konusunda bilgi edinmek isteyenlere iyi bir kaynak olacaktır. Bu çalışma klasik diye tabir edilen geleneksel havaları iyi algılamak ve doğru taşımak anlamında mühimdir. Kanımca bu metot ''açış'' ve ''yol gösterme'' tabirlerinin gelişigüzel bir icra olmadığını, belli bir müzikal yol haritasından, bir kompozisyondan bahsedilmesi gerektiğinin de altını çizmiş olacaktır. Mercan Erzincan Mahmut Cemal Sari'nin özenle hazırlamış olduğu bu eser, bağlama ile uzun hava çalmayı öğrenmek isteyenlerin amacına hizmet etmektedir. Eser içerisinde makam dizileri, tezene vuruşları, tel çektirme gibi teorik bilgilere ve tekniklere yer verilmiş olması bu metodolojik eseri daha kolay anlaşılır ve uygulamaya yönelik kılmıştır. Bu alanda basılmış çok sınırlı sayıdaki metodolojik eserler arasında kendine parıldayan bir yer açabilecek olan bu yenilikçi eser, uzun hava öğrenmek isteyen icracılarak yol gösterecek ve bağlama eğitimine katkı sağlayacaktır. Dr. Öğr. Üyesi Sevilay Gök Anadolu'nun zengin kültürü tek bir nesne ile özetlenecek olsa bu bağlama olurdu. Bünyesinde her bölgenin, her yörenin izlerini taşıyan bu çalgı geçtiğimiz yüzyılda çağ atlayarak köyden kentei kentten Dünya'ya ulaşmıştır. İlk bakışta gurur verici olan bu durumun ne yazık ki eksik tarafları da vardır. Özellikle eğitimindeki usta-çırak yöntemini ve yöresel özelliklerini kaybetmeye başlayan bağlama, günümüzde her ne kadar tarihteki en geniş kitleye ulaşmış olsa da icrası bağlamında tarih boyunca var olduğu yapıdan uzaklaşmaya başlamıştır. Bu metot, yukarıda belirtilen iki eksik yanın giderilmesinde önemli rol oynamaktadır. İmprovizasyon ve doğaçlama, profesyonel bir müzisyenin ustalığının göstergesi olduğu kadar matör bir icracının da içindeki müzik sevgisinin, isteğinin bir yansımasıdır. Sari'nin yazdığı Açışlar ve Uzun Havalar Yöntemi profesyonel olarak bağlama çalan, öğreten ve öğrenenlere kaynak niteliği taşırken öte yandan da bağlamayla amatör olarak ilgilenenlerin de açış ve uzun hava icra etmelerindeki güçlükleri ortadan kaldırmak anlamında büyük rol oynayacaktır. Öğr. Gör. Ozan Sari