Abdülhamit - Yıldız Hatıraları

II. Abdülhamit ve II. Meşrutiyet dönemi İttihat ve Terakki hareketi, halen tarihin ve toplumsal bilimlerin, siyasetin kıskacında bulunan kapsamlı başlıklarını oluşturuyor. ''Kızıl Sultan mı, Ulu Hakan mı?'' ikilemiyle başlayan siyasallaşma, bugün yalnız tarih değil, siyasal kültür düzeyimizle de ilgili. Otuz üç yıl süren iktidarında, iktidarın Babıâli'nin elinden alınıp sarayda, yani kendisinde toplanması için mücadele veren ve bununla çelişik olarak bir yandan da hukuk ve kurumlarıyla devletin merkezileştirilmesi sürecini devam ettiren Abdülhamit, bütün kuşağı etkilemiş, yetişme tarzlarının da baş etkeni olarak görülmüştür. Yaklaşık on dört yıl Abdülhamit'in Yıldız Sarayı'nda Mabeyn-i Hümayun Başkâtipliği yapmış olan Tahsin Paşa, bu çelişkili ortamın, modernizmin vehme dayalı kanlı yıllarının en önemli tanıklarındandır ve ilk kez 1931'de tefrika edilmiş olan anılarında, Abdülhamit sarayının, yani iktidarının iç işleyişini - mantığını anlatmaya çalışmıştır... - Kudret Emiroğlu